جايگاه توسعۀ فرهنگي شهر در نظام سياست‌گذاري ج. ا. ايران (موردمطالعه: قانون برنامه‌هاي پنج‌سالۀ پنجم و ششم توسعۀ اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي)

The Position of City Cultural Development in the Policy Making System of Islamic Republic of Iran (Case Study: The 5th and 6th Five-Year Plans of Economic, Social, and Cultural Development)

شهرنشيني در ايران در سال‌هاي گذشته با رشد قابل‌ توجهي همراه بوده، اما به دور از مشكلات و پيامدهاي منفي نيز نبوده است؛ بخشي از اين مشكلات حاصل عدم توجه كافي به بُعد فرهنگي شهر و شهرنشيني در نظام برنامه‌ريزي مي‌باشد. بنابراين، تحقيق حاضر، با هدف بررسي و مطالعۀ جايگاه توسعۀ فرهنگي شهر در نظام سياست‌گذاري ج. ا. ايران نگاشته شده است. روش به كار رفته براي نيل به مقصود تحقيق، روش تحليل محتواي كيفي به شيوۀ قياسي مي‌باشد؛ بر اين اساس، مقوله‌هاي مورد نظر براي بررسي در متن قانون برنامه‌هاي پنج‌سالۀ پنجم و ششم توسعۀ اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ج. ا. ايران، به‌ عنوان واحدهاي مورد مطالعه، از پيش بر اساس نظريات تدوين‌ شده و پس از طراحي دستور كار رمزگذاري (با الگوگيري از كار مايرينگ)، جستجو و مورد تحليل و نقد قرار گرفته‌اند. يافته‌هاي تحقيق بيانگر توجه ناقص و تك‌بُعدي قانون برنامه‌هاي پنجم و ششم به توسعۀ فرهنگي شهر و مؤلفه‌هاي آن (شهروند فرهنگي و سرمايۀ فرهنگي شهر) است؛ برنامۀ پنجم بر سرمايۀ فرهنگي شهر و برنامۀ ششم بر شهروند فرهنگي تأكيد دارد. مقوله‌هاي مورد توجه در برنامه‌ها در بيشتر موارد به‌صورت غيرمستقيم و تك‌بُعدي مورد توجه قرار گرفته‌اند. به‌طور كلي، بر اساس يافته‌هاي تحقيق، پيشنهاد مي‌گردد مقوله‌هاي مغفول توسعۀ فرهنگي شهر در اين برنامه‌ها، شامل: آموزش و حمايت از حقوق و مسئوليت‌هاي شهروندي شهروندان، نيازسنجي و نظرسنجي در زمينه‌هاي فرهنگي از شهروندان، گسترش ارتباطات بين‌شهري، گسترش پارك‌ها و فضاي سبز، اطلاع‌رساني در زمينه‌هاي فرهنگي و استفادۀ بيشتر از عناصر فرهنگي و هنري در فضاي شهر در برنامه‌هاي آتي مورد توجه قرار گيرند.

Urbanization in Iran has grown significantly in recent years, but it has not been far from negative problems and consequences; Part of these problems is due to the lack of attention to the cultural dimension of the city and urbanization in the planning system. Therefore, the present research is written to study the position of city cultural development in the policy making system of Islamic Republic of Iran. The method used to achieve the purpose of the research is the qualitative content analysis method in a deductive way; accordingly, the categories for study in the text, has been developed based on theories and after encoding agenda design (with the patterning of Myring's work), search and has been analyzed and criticized. Units of study is the 5th and 6th five-year plans of economic, social, and cultural development of Islamic Republic of Iran. The findings of the research indicate that the fifth and sixth plans are inadequate to the city cultural development and its components (cultural citizen and cultural capital of the city). The fifth plan focuses more on the cultural capital of the city and the sixth plan focuses more on cultural citizen. Indicators of interest in the plans are considered in most cases indirect and one-dimensional. In general, based on the findings of the research, it is suggested that the neglected indicators of city cultural development in these plans include: education and protection of citizens' rights and responsibilities, need assessment and surveys in cultural fields from the citizens, the development of inter-city communication, the development of parks and green space, information in cultural fields and the use of cultural and artistic elements in the city space to be considered in future plans.