ديدگاه سوم در خلقت خرفستران و «هيجده پيمان كه اهريمن به هرمزد درآييد»

دنياي زرتشت‌پژوهي، رغمارغم توصيه‌اي كه مي‌گويند يكي از زرتشت‌پژوهان معاصر، يعني مري بويس (Mary Boyce) (1920-2006) در اواخر عمرش كرده بوده، هنوز به منابع اسلامي اعتناي كافي نكرده است و جز اندكي از آن بهره نمي‌بَرد. اين غفلت در حالي واقع مي‌شود كه بخش مهمي از آثار كهن ايراني، طي دورۀ انتقال از ايران ساساني به ايران اسلامي، به زبان عربي ترجمه شده، تعريب يافته و در لابه‌لاي انبوه منابع دوران جديد، حفظ شده است. ترديدي نيست كه بهره‌گيري از اين ميراث عظيم، دامنۀ منابع را وسعت بخشيده و به حل بخشي از غوامض زرتشت‌شناسي كمك خواهد كرد. از باب نمونه، در مقالۀ حاضر، نشان داده‌ايم كه حتي در كتاب آشنا و نسبتاً كاوش‌شدۀ الملل والنحل، اثر مشهور محمد عبدالكريم شهرستاني، مي‌توان قطعه‌اي از متون اصيل زرتشتي را يافت كه بسا مستقيماً از پهلوي به عربي ترجمه شده باشد؛‌ قطعه‌اي كه با وجود تغيير و تصحيفي كه معمولاً در ترجمه به زبان عربي رخ مي‌دهد، مي‌تواند اشاره‌اي ابهام‌آميز در يكي از متون پهلوي راجع به اهريمن و آفريده‌هايش را رمزگشايي كند.