پيدا و پنهان ايدئولوژي، شريعت و اخلاق در تاريخ بيهقي

تاريخ بيهقي از متون مهم نثر فارسي است كه در قرن پنجم هجري بوسيله ابوالفضل بيهقي، دبير دستگاه غزنويان، و بر اساس‌ نامه ها و اسناد رسمي دربار و يادداشت هاي نويسنده، نگاشته شد. نويسنده كه فنون دبيري و نويسندگي را از جواني زير نظر بونصرمشكان، وزير ديوان رسائل غزنويان، فرا گرفت، به پشتوانه قريحه و ذوق شخصي، مطالعه و كتابت، چنان مهارت يافت كه رياست ديوان رسائل را بعد از مرگ استادش به او واگذار كردند. كتابش كه تنها بخشي از آن در دست است، تركيبي از تاريخ و ادبيات است. وي حوادث و رويداد هاي عصر غزنويان را با مهارت و بياني شعرگونه بدور از هرگونه جانبداري و حبّ و بغض به رشته سخن پارسي كشيد. بيهقي در عصري قلم مي زد كه تنگ نظري ها و تعصّبات ديني و فرقه اي به اوج رسيده و در درباري كتابت مي كرد كه انحطاط، سستي اخلاق، ناايمني و بي ايماني بالا گرفته و وسوسۀ قدرت و ثروت، درباريان را به جان هم انداخته بود. با اين حال، او بدور از اين ناهنجاري هاي زمانه، اثري خلق كرد كه آيينه اي است در برابر روزگار. بدون اين كه ايدئولوژي هاي حاكم بر عصرش او را بيالايد، لايه-هاي آشكار و پنهان اين ايدئولوژي ها، شريعت و اخلاقيات درباريان را با استادي تمام به تصوير كشيد. اين پژوهش، به انعكاسي از اين لايه ها مي پردازد