تحليل عرفان و حكمت در اشعار ناصح‌الدين أرجاني با تكيه بر صور خيال

تصوير همان تبلوّر معاني و انديشه‌هاي بلند يك هنرمند ادبي است كه در چارچوبي منسجم و نظامند، طراحي گشته و نمود عيني از تجربه‌ شعري وي را به نمايش مي‌گذارد. گرايش تأويلي عارفان و حكيمان ايراني به هستي و پديدارهاي فراسوي آن و بهره‌گيري از زباني تصويري براي گزارش «آنچه ناديدني است» و خِرَد آدمي از دريافت معاني بياني آن درمي‌ماند، بر همگان آشكار است. در همين راستا همواره انديشمندان ايراني در عرصه هاي گوناگون ادب عربي يكّه تاز مفاهيم ناب عرفاني و حكمي بوده اند، تاجائيكه ادب عربي در زمينه عرفان خود را وام دار صاحب نظران ايراني مي داند؛أبوبكرأرجاني ملقب به ناصح الدين، يكي از چهره هاي نامدار ادبي است كه هم از نظر دانش عرفاني و فقهي و هم ادبي، جايگاه ويژه اي در دوره‌ سلجوقيان و حكومت عباسي كسب نموده بود. وي در القاي مضامين ناب عرفاني و حكمي خود با بهره مندي از عناصر تصويرپردازي همچون استعاره،آيروني لفظي، پويايي تصوير شعري و مجاز در تلاش است تا مفاهيم عرفاني از قبيل: وحدت وجود، آفرينش هستي، تجريد و نفي و عشق الهي و خردوزي را به مخاطب خود انتقال دهد.در اين پژوهش مفاهيم حكمي عرفاني همانند وحدت وجود، خلوص در عشق، آفرينش هستي و نفي و اثبات در ديوان ناصح الدين ارجاني به شكل هنرمندانه اي حضور يافته، و در مقاله حاضر با هدف شناخت بيشتر نسبت به اين مفاهيم با تكنيك هاي بلاغي در تصويرپردازي، و معرّفي شاعر ايراني ناصح الدين أرجاني و تثبيت جايگاه وي به عنوان يكي از شاعران برجسته در عرصه مفاهيم حكمي و عرفاني كه اشعارش محل استناد كتب بلاغي بوده، پرداخته شد. نگارندگان در مقاله حاضر با روش توصيفي تحليلي به پردازش داده ها مي پردازند.