مرور نظام‌مند مطالعات حوزه فيزيولوژي ورزش در فوتبال: چالش‌ها و فرصت‌ها

در پژوهش حاضر به بررسي نظام‌مند تمامي مطالعات انجام‌شده در حيطه فوتبال در گرايش فيزيولوژي ورزش پرداخته شده است. با جست‌وجوي مقالات و پايان‌نامه‌ها براساس كليدواژه‌هاي مرتبط در پايگاه‌هاي اطلاعاتي ازقبيل ايران داك، پايگاه مركز علمي جهاد دانشگاهي، پايگاه مجلات تخصصي نور، بانك اطلاعات نشريات كشور(مگيران) و پايگاه اينترنتي پژوهشگاه تربيت‌بدني و علوم ورزشي، تمامي مطالعاتي كه در دانشگاه‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي و پژوهشي در حوزه ورزش فوتبال انجام شده بودند، استخراج شدند. سپس، اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از روش‎هاي آمار توصيفي درقالب جداول و نمودارها تفسير شدند. بيش از 1000 مطالعه در حوزه‌هاي مختلف فوتبال از سال 1372 تا 1396 در ايران انجام شده است كه 25 درصد از آن‌ها (256 عنوان) در حوزه فيزيولوژي ورزش هستند. درحدود 56 درصد از مطالعات در گرايش علم تمرين، 23 درصد در گرايش تغذيه و بيوشيمي، 13 درصد در گرايش ايمنولوژي ورزش، 6.5 درصد در گرايش قلب و عروق و 1.5 درصد در گرايش عصب و عضله انجام شده‌اند. در سال‌هاي 1385 تا 1395 رشد زيادي در تعداد مطالعات مربوط به فيزيولوژي ورزش وجود داشته است كه البته به افزايش جذب دانشجو در اين سال‎ها در دانشگاه‎ها مرتبط است. دانشگاه‎ها بيشترين سهم را در توليد علم فوتبال داشته‎اند. در رده بعدي، پژوهشگاه تربيت‌بدني، وزارت ورزش و جوانان و صداوسيما حمايت‎هاي مالي در طرح‎هاي فوتبالي داشته‎اند. در هركدام از گرايش‎ها فرصت‎هاي‌پژوهشي زيادي وجود دارند كه پژوهشگران مي‎توانند با پژوهش روي آن موضوع‌ها به پيشرفت فوتبال در كشور كمك كنند. در برخي پژوهش‌ها، ايرادهاي روش‎شناختي وجود دارند؛ براي مثال، مي‎توان به سنجش‌نكردن متابوليت‎ها هنگام مصرف مكمل‌ها، استفاده‌نكردن از آزمون‎هاي هوازي و بي‎هوازي مشابه و زمان‌بندي نامناسب سنجش عوامل خوني اشاره كرد. همچنين، در پژوهش‌ها توجه كمتري به محيط، اندازه و نسبت اندام‎ها، نورم‎هاي استاندارد آمادگي جسماني، ايمني به‌واسطه سلولي و هومورال در شرايط جوي مختلف و تمرينات ويژه فوتبالي درمدت فصل مسابقات شده است.