تحليل جايگاه و انواع سياق در تفسير الكاشف محمدجواد مُغنيه

سياق به‌عنوان قرينه مقاليه، درون‌متني و متصل به كلام، چارچوب و فضايي است كه پيام الهي در آن صورت يافته و براي فهم آيات، كاركرد اساسي دارد. قرينه بودن سياق براي فهم كلام، از اصول عقلايي است كه مورد توجه همه عقلا و دانشمندان است و در تفسير قرآن نيز نقشي اساسي دارد. ازاين‌رو، تفسير قرآن بدون توجه به سياق مي‌تواند موجب لغزش و دور شدن از مقصود قرآن بشود. مفسران قرآن همواره به اين مهم توجه داشته و كم‌وبيش از آن بهره برده‌اند. محمدجواد مغنيه از مفسران معاصر قرآن، در فهم قرآن به سياق توجه ويژه داشته است. از نظر وي گرچه سياق يكي از قرائن اصلي و اوليه در فهم كلام خداوند است، ولي گاهي بايد به سبب وجود دلايلي قوي‌تر، از سياق چشم ‌پوشيد. او شرط بهره‌گيري از سياق را تحقق ارتباط نزولي آيات، پيوستگي آن‌ها در معنا و تعارض نداشتن با قرينه قوي‌تر مي‌داند. چنانچه سياق، شرايط فوق را احراز نكند از نظر مغنيه فاقد اصالت و اعتبار خواهد بود. در پژوهش حاضر تلاش شده است با روش توصيفي‌ ـ تحليلي، مباني و روش تفسيري مغنيه در استفاده از سياق، انواع و شرايط استفاده از آن و نمونه‌هاي كاربردي آن در اين تفسير تبيين شود.