تأثير حكومت‌ها و عقايد عامه‌ مردم بر شكل‌گيري تدليس در حديث

حديث، در طول تاريخ با فراز و نشيب‌هاي فراواني روبه‌رو بوده است. چنانكه، حديث كه بايد راه‌گشاي فقه باشد، زماني نقل آن ممنوع و بعد از مدتي، مجاز مي‌شد. فرمانروايان، نسبت به راويان و مشايخ حديث سخت‌گيري‌هاي فراواني داشته و مخالفان حكومت، حق گزارش حديث را نداشتند. برخي از مدلّسان، علي‌رغم مذموم بودن تدليس، آن را راه گريزي براي بيان احاديث مي‌دانستند. در اين ميان، عقايد عامه نسبت به موالي از يك‌سو و داوري‌هاي دور از انصافشان از سوي ديگر، باعث مي‌شد معيار ارزيابي احاديث بين مردم منطقي نباشد. برخي از محدثان با روش تدليس، احاديث را به سمت رضايت مردم سوق مي‌دادند و بدين طريق، اعتبار نوشته‌هاي حديثي را پايين مي‌آوردند. اين نوشتار درصدد است، تا با بررسي گوشه‌اي از تاريخ حديث و در نظرگرفتن تأثير حكومت‌ها و مردم بر مدلّسان، راهي نو براي قضاوت احاديث مدلّس و روشي جديد براي تفكيك اين نوع از احاديث نشان دهد و اين احاديث را درجه‌بندي كند.