تحليل روايت‌ شناسي ساختاري مكالمات ميان مستكبرين و پيروان آنها در قرآن كريم

روايت‌شناسي يكي از علوم نسبتاً جديد در حوزه نقد ادبي است كه از علم زبان‌شناسي مشتق شده است. اين علم به بررسي فنون و ساختار روايت‌ها مي‌پردازد و از اين طريق، درصدد يافتن دستور زبان روايت است. استفاده از روش‌ها و نظريات مطرح شده در روايت‌شناسي، مي‌تواند تحليل بهتر و دقيق‌تري از داستان‌هاي قرآني به دست دهد و جلوه‌هاي جديدي از زيبايي و اعجاز قرآن را روشن سازد. يكي از موقعيت‌هايي كه به‌صورت داستاني در قرآن بيان شده، مكالماتي است كه بين مستكبرين و پيروان آنها در روز قيامت صورت مي‌گيرد. هدف اصلي اين مطالعه، استفاده از نظريات مطرح شده در اين علم براي تحليل روايت‌شناختي اين فضاي داستاني و شناسايي جنبه‌هايي جديد از صفات مستكبرين است. روش اين مطالعه توصيفي ـ تحليلي با رويكرد روايت‌شناسي ساختارگرا مي‌باشد. يافته‌هاي اين مطالعه نشان مي‌دهد كه اين دو فراز كه در دو سوره مختلف قرار دارند، از نظر روايي داراي ساختار مشابه گفتگو محور هستند. استفاده از كاركرد روايتي در اكثر مقاطع داستان و كاركرد ايدئولوژيكي در انتهاي روايت تأكيدي است بر اين امر كه بدون برداشت نكات هدايتي و ايدئولوژيك از داستان‌ها، مطالعه و شنيدن آنها امر بيهوده و بي‌نتيجه‌اي است. همچنين پرش‌هاي زماني معدودي كه در داستان وجود دارد، نشان‌دهنده‌ مسئوليت‌ناپذيري مستكبران و پيروان آنها است.