كاربرد صافي فرهنگي در ترجمۀ اصطلاحات: موردپژوهي ترجمۀ انگليسي بچه هاي قاليبافخانۀ مرادي كرماني

هدف از پژوهش حاضر ارزيابي انتقادي نحوۀ كاربرد صافي فرهنگي در ترجمۀ انگليسي كريس لير و سهيلا سحابي (2000) از كتاب بچه هاي قاليبافخانۀ هوشنگ مرادي كرماني (1359/1390) و بطور مشخص، داستان «رضو، اسدو، خجيجه» است. اين مقاله بطور خاص ترجمۀ «اصطلاحات» را به عنوان يكي از عناصر زباني فرهنگ وابسته مدّ نظر خواهد داشت. بدين منظور، الگوي «تحليل انتقادي ترجمه» (خان جان، 1391، 1392) كه در اساس بر بينان نظريِ زبان شناسي سازگاني - نقش گرا (هليدي، 1994، 2004) استوار مي باشد به عنوان چارچوب تحليليِ تحقيق انتخاب گرديده است. الگوي مذكور بطور توأمان تحليل عوامل درونزا (درون متني) و برونزا (يعني مؤلفه هاي اجتماعي و فرامتني) را مورد توجه قرار مي دهد و در اين مسير، هم به محصول ترجمه نظر دارد و هم به فرآيند ترجمه. پژوهش حاضر بر آن است تا نشان دهد كه نحوۀ كاربرد صافي فرهنگي از سوي مترجمان اثر به چه ميزان با ويژگي هاي بافتي در نظام مقصد تناسب داشته است. يافته هاي تحقيق مبين آن است كه اتخاذ راهكارهاي «معادل سازي توصيفي» (ايجاد معادل هاي يك سويه) و «معادليابي فرهنگي» (يافتن معادل هاي طبيعي يا دوسويه) كه به ترتيب بيشترين بسامد وقوع را داشته اند، عموماً نيل به تعادل نقشيِ نسبي را در پي داشته است.هرچند انتخاب رويكرد سلبي در مواجهه با اصطلاحاتي كه مبين حد غايي فرهنگ - وابستگي بوده اند كيفيت نهايي متن مقصد را از حيث بار فرهنگ بومي و روستايي مورد نظر در متن مبدا تا حدودي تحت الشعاع قرار داده است.