بررسي دگرگوني معنا در صنعت بديعيِ ايهام از منظر زبان‌شناختي

نظام نشانه‌اي زبان، يكـي از نظـام‌هـاي نشـانه‌اي ارتبـاطي است و در هر واقعه ارتباطي، مجموعه‌اي از نـظام‌هـاي نشانه‌اي، از رمزگـان‌هـاي مـختلـف مـنطقـي، اجتماعي و زيبايي‌شناختي، با ميزان برجستگي متفاوت با هم در تعامل هستند. واحدهاي زبـاني نيز ممكن است يكي از عناصر نشانه‌اي دخيل در ارتباط باشد و بسته به رمزگان فراخـواني‌شـده و هدف واقعه ارتباطي، در يكـي از سـطوح لفظي، مورد استفاده قرار گيـرد. يكي از اين واحدهاي رمزگانيِ زبان در قالب صنعت بديعي به نام ايهام ظاهر مي‌شود. ايهام از ديرباز محل اختلاف صاحب‌نظران حوزه زبان‌شناسي و بلاغت ادبي بوده است و نظريه‌هاي گوناگوني در اين‌باره وجود دارد؛ با وجود اين، آن‌گونه كه شايسته و بايسته است، گامي درخور جهت آشكارگريِ شيوه دلالت در اين مقوله بديعي و بازنماييِ شيوه‌هاي به‌كارگيريِ آن براساس ناخودآگاه بشري، برداشته نشده است و بيشتر به يادكرد تعريفي يگانه و سطحي، به‌همراه ذكر شاهدمثال‌هايي، بسنده كرده‌اند. در اين مقاله جايگاه صنعت ايهام به‌عنوان يكي از نظام‌هاي نشانه‌اي با رمزگان زيبايي‌شناختي بررسي مي‌گردد و در ادامه به چيستيِ شيوه برقراري ارتباط و نيز چگونگيِ دلالت لفظ بر معنا، در حوزه علم نشانه‌شناسي، پرداخته مي‌شود.