صفت‌سازي و صفت‌زدايي در زبان فارسي از ديدگاه سرنمون رده‌شناختي

تحقيق حاضر به روش توصيفيتحليلي به بررسي صفت‌سازي و صفت‌زدايي در زبان فارسي از نگاه سرنمون رده‌شناختي مي‌پردازد. اين نوشتار به دنبال توصيف و تبيين پديده‌هاي صفت‌سازي و صفت‌زدايي در زبان فارسي، بررسي ميزان سرنمونگي صفت‌هاي حاصل از پديدۀ صفت‌سازي و سرنمونگي اجزاء كلام حاصل از پديدۀ صفت‌زدايي، و ارزيابي نظريۀ سرنمون رده‌شناختي در تعيين ويژگي‌هاي سرنموني اجزاء كلامِ حاصل از اين دو پديده مي باشد. كار پيدا كردن كلمات حاصل از فرايندهاي صفت‌سازي و صفت‌زدايي توسط محققان انجام شده است و سپس داده‌هاي جمع‌آوري شده بر اساس معيارهاي چارچوب نظري تحقيق مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته‌اند و كاربرد آنها در پايگاه دادگان زبان فارسي و پيكرۀ بيجن‌خان مورد بررسي قرار گرفته است. اين تحقيق نشان مي‌دهد كه در فرايند صفت‌سازي تغييراز اسم‌هاي شيء، ارجاع به صفت‌هاي شيء، توصيف صورت مي‌گيرد، در صورتي كه در پديدۀ صفت‌زدايي، تبديل از صفات ويژگي، توصيف و كنش، توصيف به اسم‌هاي ويژگي، ارجاع صورت مي‌گيرد. همچنين در هر دو پديده ما شاهد غيرسرنمون‌سازي كلمات هستيم. اين تحقيق همچنين نشان مي‌دهد كه نظريۀ سرنمون رده‌شناختي قابليت تعيين ويژگي‌هاي سرنموني صفت‌ها و اسم‌هاي حاصل از دو پديدۀ صفت‌سازي و صفت‌زدايي در زبان فارسي را دارد. مهمترين پيامد نظري اين نوشتار تأييد ادعاي زبانشناسان نقش گرا و شناختي در مورد كاربرد بنياد بودن دستور زبان است.