اثر رقابت ريزوسفري بر تغييرات فصلي فعاليت ويژه و مطلق اوره‌آز در كشت خالص و آميخته بلندمازو و پلت

The Effect of Rhizosphere Competition on Seasonal Variations of Absolute and Specific Urease activities in Pure and Mixed Planting of Chestnut-Leaved Oak and Persian Maple

ريزوسفر خاك منطقه‌اي با حداكثر فعاليت آنزيمي است و فعاليت آنزيمي آن به‌طور اصلي تحت تأثير فعاليت ريشه‌هاي گياهان است. فعاليت آنزيم اوره‌آز شاخص معدني‌سازي نيتروژن آلي و تنظيم پويايي نيتروژن خاك است. هدف اين تحقيق بررسي تغييرات فعاليت مطلق و ويژه اوره‌آز موجود در ريزوسفر كشت خالص و آميخته بلندمازو و پلت در طي فصول مختلف است. 18 ريزوترون با قابليت نمونه‌گيري از مكان‌هاي مختلف ريزوسفر در زمان‌هاي متوالي طراحي و ساخته شد. سه تيمار كشت داراي پنج تكرار و تيمار كنترل داراي سه تكرار بود. نتايج نشان داد كه فعاليت مطلق و ويژه اوره‌آز بين تيمارهاي كشت و فصول مختلف در سطح احتمال 95 درصد داراي اختلاف معني‌دار است. در تيمارهاي كشت فعاليت مطلق اوره‌آز از پاييز 94 تا تابستان 95 به مقدار 0/18 درصد و فعاليت ويژه اوره‌آز به مقدار 5/23 درصد روند افزايشي را نشان داد. كشت آميخته بيشترين مقدار و تيمار كنترل كمترين مقدار فعاليت اوره‌آز را در تمامي فصول به خود اختصاص دادند. مقدار فعاليت اوره‌آز در تمامي تيمارها در فصل زمستان كاهش محسوس داشت. كشت آميخته به دليل حضور دو گونه با ساختارهاي متفاوت ريشه دواني، ايجاد آشيان‌هاي اكولوژيك مكمل در فضاي خاك كرده است كه موجب افزايش قابل‌توجه فعاليت آنزيمي اوره‌آز در فضاي ريزوسفر و زي‌توده ريشه شده است.

Root competition is one of the restricting factors of plant growth. Plants have different effects on nutrient cycling in rhizosphere during competition with respect to different root physiology and morphology, rooting systems and mixture composition. Rhizosphere is a hot spot with greatest enzyme activities that is affected mainly by roots of plants. Urease enzyme activity is an index of organic nitrogen mineralization and adjustment of nitrogen dynamics in soil. The purpose is to study the variation of absolute and specific urease activities on rhizosphere in pure and mixed planting of Quercus castaneifolia and Acer velutinium during different seasons. 18 rhizotrons were designed and assembled with sampling capability from different locations of rhizosphere and sequential times. Three planting treatments have five replicate while control have three. Results revealed that there were significant differences (p<0.05) of absolute and specific urease activities between different planting compositions and seasons. Absolute and specific urease activities increased 18.0% and 23.5% respectively in planting treatments from autumn 2015 to summer 2016. Mixed planting and control treatment have the most and the least absolute and specific urease activities respectively during all the studied seasons. Urease activity showed significant decrease in all treatments in winter. Mixed planting with two species have different rooting structure, created complementary ecological nests in the soil space, causing a significant increase in root biomass and urease activity on rhizosphere.