تأثير عوامل اكولوژيكي بر آتش سوزي در جنگل‌هاي هيركاني (بررسي موردي: عرصه‌هاي جنگلي شهرستان نكاء)

The effect of ecological factors on fire in Hyrcanian forests (Case study: forest areas of Neka, Mazandaran, Iran)

در اين پژوهش از مجموع 54 فقره آتش­سوزي در شهرستان نكا در سال 1384، 19 لكه آتش‌سوزي با مساحت 250 تا 25000 مترمربع انتخاب و اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ درختان موجود شامل قطر درخت در ارتفاع برابرسينه، كيفيت تنه، وضعيت سلامتي ﻃﻮﻗﻪ و فراواني پايه‌هاي درختي به تفكيك در قطعات مختلف مورد بررسي قرار گرفت. تجزيه واريانس يك‌طرفۀ داده ها نشان داد كه تيپ درختي اثر معنيداري بر وسعت آتشسوزي در جنگل دارد. بزرگ­ترين لكه‌ها متعلق به تيپهاي درختي ممرز–انجيلي و ممرز-بلوط بود. با استفاده از تحليل تطبيقي قوس‌گيري­شده (DCA) و تحليل تطبيقي متعارفي (CCA)، گونه ها و قطعات نمونهب رداري به نحو مناسبي در فضاي رجبندي جايگذاري شدند. بر اين اساس تيپهاي درختي ممرز-انجيلي و ممرز-بلوط در گروه نخست، راش-ممرز به‌تنهايي در گروه دوم و ديگر تيپهاي درختي در گروه سوم قرار گرفتند. به طوركلي، آتش سوزي در تيپ هاي بلوط-آزاد و راش- ممرز بيشتر از ديگر پوششهاي درختي بود. علاوه بر تيپ درختي، عوامل محيطي شامل مقدار بارندگي ساليانه، دماي ميانگين ساليانه و ارتفاع از سطح دريا بر وسعت آتشسوزي در اين مناطق مؤثر بودند.

In 2005, there were 54 extremely large fires in the forests of Neka, Mazandaran province. This study was carried out to evaluate the effect of physiographic conditions and ecological factors on fire intensity of the above mentioned areas. For this purpose, 19 fire fires were selected from the above mentioned fires with a total area of 250 to 25000 square meters. Quantitative and qualitative data of all trees in each of the selected fire spots including tree diameter at breast height, trunk quality, crown health and the frequency of trees were investigated separately in different spots. The univariate analysis of variance showed that tree type has a significant effect on the extent of fire in the forest. The largest spots of fire were belonged to vegetative types of Hornbeam – Persian parrotia and hornbeam - oak. The CCA and DCA analysis groups hornbeam- hazel and hornbeam- oak forests in one group, beech - hornbeam in the second group and other forest types in the third group. In general, the types of oak-elm zelkova and beech-hornbeam have burned more frequently than other vegetation types during the period. In addition to the tree type, other environmental factors affecting the extent of the fire in these areas were included annual precipitation, annual average temperature and altitude.