اثر ماليات بر ارزش افزوده بر بهره‌وري و تعيين نرخ بهينه آن دراقتصاد ايران: تركيب رهيافت مرز تصادفي و الگوي رشد درونزا

هدف از نگارش اين مقاله، اين است كه با استفاده از يك تابع توليد ترانسلوگ و مدل اثر تصادفي، نشان دهد كه نسبت ماليات بر ارزش افزوده، چه تأثيري روي ميزان بهره وري در ايران دارد؛ همچنين با استفاده از يك الگوي رشد درونزا شامل خانوار، بنگاه و دولت، نرخ بهينه ي اين ماليات با كاليبره كردن مدل براي اقتصاد ايران برآورد شود. در اين پژوهش، سعي شده است با استفاده از آمارهاي موجود براي تمام استان هاي ايران از زمان اجرايي شدن ماليات بر ارزش افزوده، يعني دورهي 7831-7831 با استفاده از روش داده هاي تابلويي و مدل مرز تصادفي ونرم افزارهاي EviewsوMicrofit تأثير ماليات بر ارزش افزوده بر ميزان بهره وري در اين دوره، بررسي شود. نتايج اين پژوهش، نشان مي دهند كه افزايش سهم ماليات بر ارزش افزوده، تأثير مثبتي روي بهبود ميزان كارايي توليد دارد؛ امّا تأثير آن بر كارايي فني و بازده به مقياس منفي است. اين موضوع نشان مي دهد كه اثر ماليات بر ارزش افزوده بر روي بهره وري در ايران پيچيده است و بايد توجه بيشتري روي تأثيرات ماليات بر ارزش افزوده بر بهره وري شود؛ براي مثال اختصاص دادن سهمي از ماليات بر ارزش افزوده به امور تحقيق و توسعه و همچنين استخدام نيروي كار متخصص هم در سازمان هاي مالياتي و هم در ساير بنگاه هاي توليد كننده، مي تواند سبب افزايش بهره وري توليد شود؛ همچنين نتايج حاصل ازبرآورد الگو، نشان مي دهد كه نرخ بهينه ي ماليات بر ارزش افزوده، براي اقتصاد ايران با در نظر گرفتن درآمدهاي نفتي 73درصد است و بدون در نظر گرفتن درآمدهاي نفتي 17 درصد است.