عوامل محرك بازار سرمايه در اقتصاد ايران

اين مقاله به بررسي تحليلي عواملمؤثر و محرك بازار سرمايه در ايران در دوره زماني 1392-1370 بر اساس داده هاي فصلي مي پردازد. در اين تحقيق متغيرها، از شاخص قيمت بورس، نقدينگي، تورم، توليد ناخالص داخلي، نرخ ارز، درآمدهاي مالياتي و مخارج دولت تشكيل شده است. در راستاي بررسي رابطه بين متغيرها، از روش هم انباشتگي يوهانسون و روش خودرگرسيون برداري (VAR) و مدل تصحيح خطا (ECM) استفاده شده است. بر اساس نتايج به دست آمده از تحليل نمودارهايكنش و واكنش (IRF)، واكنش بازدهي بورس به يك واحد تكانه وارد شده از ناحيه نقدينگي مثبت مي باشد. تكانه تصادفي مخارج دولت بر بازدهي بورس در كوتاه مدت، تأثيري اندك دارد، ولي پس از دوره دوم، اثر مثبت اين تكانه ها خود را نمايان مي سازند؛ به طوري كه در بلند مدت مخارج دولت، اثر مثبت بر شاخص سهام خواهد داشت. اثر تكانه تصادفي ماليات ها بر شاخص قيمت سهام منفي است. اثر تكانه تصادفي مثبت در توليد ناخالص داخلي نيز مثبت است. بنابراين، نتايج نشان دهنده اين موضوع بود كه شاخص هاي متغيرهاي كلان اقتصادي از قبيل نرخ تورم، نرخ ارز و توليد ناخالص داخلي، اثرات معني داري بر بازدهي بورس اوراق بهادار تهران دارد؛ و بنابراين، مي توان تأييد كرد كه بهبود شاخص هاي اقتصادي نقش مهمي در رونق بازار سرمايه دارد. همچنين تأثير شاخص هاي سياست مالي از قبيل درآمدهاي مالياتي و مخارج دولت نسبت به شاخص هاي سياست پولي بر بازدهي بورس، بيشتر مي باشد. در نهايت نتايج حاصل از برآورد مدل تصحيح، برابر 0.31 بوده و بيانگر اين موضوع است كه در هر دوره، 31 درصد از ميزان اختلاف ايحاد شده بر روي متغير وابسته رفع شده و مدل، خود را به سمت تعادل بلند مدت نزديك مي كند.