مفهوم‌سازيهاي استعاري و مباني فرهنگي آن در ادبيات فارسي ‏(مطالعه موردي: استعاره عشق به مثابه جنگ)‏

استعاره‌ در مفهوم‌سازي و در نحوۀ درك افراد، نقشِ مهمي را ايفا مي‌كند و امروزه به‌‌عنوان يكي از ابزارهايِ تشكيل‌دهندۀ نظام شناختيِ انسان محسوب مي‌شود. با بررسي استعارات در هر زباني مي‌توان تا حدي به اندرون ذهن كاربران آن زبان راه يافت. به‌سختي مي‌توان باور كرد عشق كه لطيفه‌اي روحاني و عاطفي و مطلوب همۀ افراد و ملت‌هاست، به چيزي چون جنگ انگاشته شود كه منفور همگان است؛ امّا در ادبيات فارسي چنين استعاره‌هايي وجود دارد. هدف از اين مقاله، بازخواني و انعكاس استعاره‌هاي عشق در قالب واژگان جنگ، در دو اثر ادبي (غزليات) عطار و عراقي است. نتايج حاصل از اين مقاله، استفاده از گسترۀ واژگاني حوزۀ جنگ و انطباق و وام‌دهي آن به حوزۀ عشق را ثابت مي‌كند. جايگزيني و انتزاع‌زدايي واژگان اين حوزه، انديشه‌هاي پنهان صاحبان اثر و نيز تبعيت اين خرده‌نگاشت‌ها را از يك كلان‌استعارۀ مفهومي «عشق انسان است»، نشان مي‌دهد. نمونۀ اين استعاره‌ها به‌قدري در ادبيات فارسي پربسامد است كه گويا بدون ياري از حوزه مادّي جنگ نمي‌توان چيزي از حوزه معنوي عشق بيان كرد.