جوانمردي، عياري و فتوّت در قبل و بعد از اسلام

Chivalry, Agility and Generosity Before and After Islamic Era

جوانمردي يك خصلت ارزشمند و آييني كهن با آداب و اصول اخلاقي خاص خود و ميراث گرانقدر ايراني و اسلامي است. بر اساس منابع موجود ظاهراً سرچشمه­ هاي آن را در مشرق‌ زمين و بخصوص در اديان و آيين­ هاي ايران باستان بايد جست. درباره جوانمردي و فتوّت نگارندگان در فتوّت‌نامه‌ها و كتب عرفاني نظرهاي گوناگون دارند. گروهي خاستگاه جوانمردي و فتوّت را ايران، به‌ويژه ايران پيش از اسلام مي‌دانند و دسته‌اي ديگر در پي سرچشمه‌اي اسلامي براي اين جريان هستند. در اين پژوهش خاستگاه و ريشه‌هاي جوانمردي و فتوّت، عياري و پهلواني در اديان و آيين‌هاي ايران باستان و نيز آداب و اصول جوانمردي در قبل و بعد از اسلام، نقاط اشتراك و وجوه اختلاف آن‌ها بر اساس منابع موجود به‌ويژه دو منبع مهم سمك‌ عيار و فتوّت‌نامه ‌سلطاني بررسي شده است؛ هم‌ چنين سعي شده تا صفات و فضيلت‌هاي اخلاقي، ارزش‌ها و سنن ملي، ديني، اجتماعي و اسلامي اين جريان بيان گردد.

Generosity is an important moral value in Persian-Islamic tradition. According to available sources it rooted in the ancient Iranian religions and traditions. Based on Futuwwat nāmahs (treatises on generosity) there are different views about generosity: some believe that it has it root in ancient Iranian traditions and for others it flourished out of Islamic traditions. In this essay we study the roots of generosity in both ancient Iranian and Islamic traditions and try to compare the two sources. Therefore we survey two important treatises, namely Samak 'ayyār and Futuwwat nāmah-ye Sultāni. Finally, based on these texts, we portray the moral characteristics of a man of generosity.