تقويت و غني سازي واژه نامه هاي علمي و تخصصي با استفاده از دانش و فن آوري هاي سنتي

Knowledge (A Case Study of Specialized Concepts af Range Management Among Herders of Easten Alborz)

زبان، تجليگاه فرهنگ و انديشه است. شكلي از زبان كه توسط اهل يك فن يا تخصصي به كار مي رود، زبان تخصصي است. زبان فارسي تخصصي در حال حاضر بريده از زبان مردم، و متأثر از زبان هاي بيگانه است. فرهنگ ها و واژه نامه هاي تخصصي نيز منفعل از واژه نامه هاي بيگانه تهيه مي شود و بسياري از آنان فاقد معادل هاي در خور زبان فاخر فارسي اند و از اين رو گويشوران و دانشوران ايراني را در بيان انديشه ناتوان جلوه مي دهند. از سوي ديگر استفاده ازدست آوردهاي علمي دنيا واژه گزيني در حوزه هاي تخصصي را واجب مي نمايد. اين كار بنا به سابقه و موضوعيت، در هر حرفه و رشته ي علمي امري تخصصي به حساب ميآيد. واژه گزيني بر استفاده از منابع مكتوب و شفاهي تكيه دارد. منابع شفاهي بخش بزرگ و ناشناخته اي از گنجينه ي واژگان علمي و فني را در خود جاي داده است، و در حالي كه بررسي آنها براي توسعه ي انديشه و زبان تخصصي ضرورت دارد، كمتر مورد توجه و اقبال بوده است. اين مقاله محصولي از پژوهشي مشاركتيدر بين گله داران البرز شرقي است كه حدود يكصد و بيست واژه ي تخصصي رايج بين آنها را در زمينه هاي شناخت محيط ، چرا و چراگاه، اماكن و ابنيه ي شباني، نظام سنتي بهره برداري از مرتع، گله وگله داري معرفي مي نمايد. مجموعه ي چنين واژگاني در بين شبانان نحوه ي طبقه بندي اشياء و پديده ها و به عبارتي دانش موجود درباره ي محيط و بهره برداري از منابع طبيعي را نزد آنان معرفي مي نمايد. با وجود چنين گنجينه هايي شايسته نيست مراكز علمي و دانشگاهي كه به بررسي فرهنگ يا محيط مي پردازند، در شناخت و طبقه بندي هستي انفعالي عمل نموده، طبقه بندي ديگران را مبنا قرار دهند و مفاهيم و مضامين ريشه دار در فرهنگ بالنده را قرباني تطبيقي با واژگان بيگانه نمايند. اين مقاله مجموعه اي از واژگان تخصصي فارسي درباره ي مرتع و مرتع داري را ارايه مي نمايد كه با محيط جغرافيايي و نظام بهره برداري منطقه تطابق دارد و در گفتار شبانان (دانش مردمي)كاملا متداول است، ولي در نوشتار دانشوران و دانشگاهيان (دانش رسمي) كمتر نشاني از آنها يافت مي شود و اين در حالي است كه براي اطلاق واژگان بر مفاهيم و مضامين سخت مورد نيازند.

Language represents the main aspect of culture and wisdom. Specialized or technical language is a form of language that is used by specialists and technicians. Technical Persian language is severed from people's language and highly affected by other languages in recent years. This paper demonstrates about 120 specialized terms that was found through participatory research among herders of eastern Alborz. These terms consist of words about: environment, rangeland, animal grazing, pastoral related places and buildings, and traditional rangeland and herd utilization systems. A Collection of these terms represents the way pastoralists categorize objects and Phenomena. For the reason that such a collection exists among the Iranian subcultures, passive research approach should be replaced by active approach.