تبيين مقتضاي عقد و قاعدۀ سياق با نگاهي ويژه به شرط توارث در عقد منقطع

با وجود آنكه شرط توارث در ضمن عقد نكاح توقيتي به عنوان يكي از شروط مباح، ظرفيت شموليت ادلۀ تنفيذ را واجد است؛ لكن انگارۀ مقتضا بودن توارث در عقد نكاح مطلقاً، يا عدم آن در خصوص نكاح موقت، منشأ تحقق فتاواي مختلف در اين زمينه گرديده است. برخي با مستمسك قرار دادن سياق آيات، مدعاي خود را در جهت ثبوت توارث حتي در صورت شرط سقوط، اثبات نموده‌اند و برخي ديگر با استناد به نظم و نسق الفاظ روايات در قالب سياق، به سقوط آن حتي در صورت شرط ثبوت، نظر داده‌اند. در حالي كه با توجه به تعريف سياق كه مدخليت مجموعۀ قرائن مقاليه و مقاميه در راستاي استكشاف مراد متكلم است، روايات نافي ارث با عنايت به معهودات ذهني مخاطبانِ زمان صدور روايات كه همان شرط سقوط ارث به دليل عدم ضمانت اجرا در آن زمان است، ناظر به عدم تحقق توارث درصورت شرط سقوط است، بي‌آنكه نظارتي بر صورت شرط ثبوت داشته باشد. همچنان كه سياق آيات نيز اجنبي از تعرض به اقتضاست كه مستنتج آن است كه توارث در صورت شرط آن معتبر و لازم‌الوفاست.