بررسي پديده پناهندگي از منظر اسلام و حقوق بين الملل

مفهوم پناهندگي و تعريف پناهنده، از ديدگاه اسلام با اسناد بين المللي متفاوتند. گرچه هم فقه و هم منابع بين المللي، حقوقي را براي پناهنده به رسميت شناخته­اند. پديده پناهندگي همان طور كه درحقوق بين الملل داراي گستره وسيع تاريخي و تحولات حقوقي است در اسلام نيز پذيرفته شده است و داراي جايگاه ويژه و ممتازي است به گونه اي كه از همان ابتداي تشكيل دولت اسلامي و حتي قبل از ظهور اسلام، سنت پناهندگي و حمايت از پناهنده وجود داشته و از شكل مذهبي نيز برخوردار بوده كه در فقه اسلامي از پناهندگي با عنوان امان تعبير مي شود. ديدگاه اسلام در خصوص حقوق پناهندگان، مذهبي و انحصاري نبوده بلكه كاملاً جهانشمول و با نگاه به كل بشريت است. پناهندگي  با تصويب كنوانسيون مربوط به وضعيت پناهندگان در سال 1951 به حوزه معاهدات حقوق بين الملل راه يافت. در حقوق بين الملل پناهندگي عمدتاً در قالب توصيه­اي بوده و از ضمانت اجراي قوي همراه با سازكار بين­المللي برخوردار نيست. حقوق و تكاليف پناهندگان در اسلام و حقوق بين الملل كم و بيش مشابه يكديگر است و چون امان عقد مي باشد، دولت اسلامي مي تواند ساير شرايط و حقوق پناهندگان را چنانچه خلاف شرع و مصلحت نباشد به عنوان شرط ضمن عقد بپذيرد. اين مقاله با استفاده از روش تحليلي به بررسي تطبيقي حقوق پناهندگان با توجه به منابع اسلامي و حقوق بين الملل مي پردازد.