بررسي تاثير ساختار قدرت در خانواده بر هويت بازانديشانه زنان (مطالعه موردي دانشجويان دختر دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبائي)

Study of Power Structure In Family and Its Effect on Women’s Reflexive Identity

در جامعه امروز ايران، مسئله هويت از اهميت و پيچيدگي خاصي برخوردار بوده و مناقشات متعددي پيرامون آن صورت گرفته است. اما اين مناقشات در خصوص هويت زنان وجوه بارزتري دارند؛ چرا كه از يك طرف تغييرات ساختاري و فرهنگي رخ داده مانند افزايش فرصت‌هاي تحصيلي و شغلي موجب بروز اشكال جديد هويت‌يابي براي زنان شده است و از طرف ديگر، وجود كليشه‌هاي جنسيتي، زنان را در اين زمينه با چالش‌هاي بسياري مواجه مي‌سازد. هويت‌يابي فرآيند پيچيده‌اي است و از عوامل متعددي تاثير مي‌پذيرد كه ساختار خانواده يكي از مهم ترينِ آنهاست. بنابراين، در اين تحقيق به بررسي تاثير ساختار قدرت در خانواده بر هويت بازانديشانه زنان پرداخته‌ايم. در بخش نظري از ديدگاه‌هاي گيدنز در باب هويت و بازانديشي و نيز منتقدان فمينيست و بورديوگراي وي و همچنين از مباحث كاستلز در خصوص پدرسالاري استفاده شده است. تحقيق به روش پيمايش و با ابزار پرسشنامه در ميان دختران دانشجوي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبائي صورت گرفته است كه تعداد كل آنها در زمان تحقيق 1600 نفر بوده است. نمونه‌گيري به شيوه سهميه‌اي متناسب صورت گرفته و حجم نمونه 340 نفر بوده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه پاسخگويان در برابر كليشه‌هاي جنسيتي مقاومت زيادي نشان داده و مديريت بدن نيز اهميت بالايي براي آنها دارد. بيشترين نسبت الگوي تصميم‌گيري و نيز الگوي تقسيم كار در ميان خانواده‌هاي پاسخگويان از نوع پدرسالارانه بوده است. بعلاوه، نتايج تحقيق گوياي وجود رابطه‌اي معني دار ميان ساختار قدرت در خانواده و ميزان هويت بازانديشانه زنان است؛ به نحوي كه ميزان هويت بازانديشانه زناني كه الگوي تصميم‌گيري در خانواده آنها از نوع پدرسالارانه است بيشتر از ساير زنان مي‌باشد. در بعد الگوي تقسيم كار خانوادگي نيز بيشترين ميزان هويت بازانديشانه متعلق به زناني است كه الگوي مشاركتي تقسيم كار در خانواده آنها وجود دارد.

Nowadays in Iranian's society, the problem of identity hold specific importance and complexity and several arguments have presented about it. But these arguments have more obvious aspects about women's identity. From one side, structural and cultural changes which occurred increased opportunities in education and employment for women, causing new forms of identification. On the other side, the existence of gender stereotypes, faced women with many challenges in this area. Identity is a complex process influenced by many factors among which family structure is the most important one. Therefore, in this study, we have discussed the effect of family structure on women's reflexive identity. In the theoretical part, perspectives of Giddens on identity and reflexivity, his feminist critics and also Castells' perspectives of patriarchy are used. The present study is a survey. Data is collected through questionnaires.384 female university students of Allameh Tabataba'I University were selected out of 1,600 through proportional quota sampling. Results indicate that the respondent show strong resistance against gender stereotypes and body management is also very important for them. The highest rate of "decision making" pattern and "division of housework" pattern was among the respondents of the patriarchal family. In addition, research results evidence a significant correlation between "power structures in family” and "rate of women's reflexive identity"; So that the rate of women's reflexive identity in families with patriarchal decision-making pattern is more than other women. In" division of housework” dimension, the high rate of women's reflexive identity belongs to women whose decision-making pattern in their family is participatory.