سياست‌هاي رفاهي اعضاي هيات علمي در ايران

Welfare Policies for Faculty Members in Iran

نهاد آموزش عالي ضمن تامين زمينه دستيابي به آموزش دانشگاهي، بخشي از سياست‌هاي اجتماعي را با هدف تامين خدمات رفاهي و حمايتي براي گروه‌هاي ذي‌نفع از جمله دانشجويان، مديران، كاركنان و اعضاي هيات علمي دنبال مي‌كند. اين پژوهش به بررسي و تحليل اسناد (قوانين، آيين‌نامه‌ها و مصوبه‌ها) به عنوان درون داد قانوني سياست‌هاي اجتماعي مرتبط با تامين رفاه اعضاي هيات علمي دانشگاه‌هاي دولتي ايران طي سال‌‌هاي 1360 – 1390 ش. مي‌پردازد. با كاربرد روش كيفي و استفاده از تكنيك تحليل محتوا سياست‌هاي رفاهي اعضاي هيأت علمي، در دوره ياد شده ذيل دو مفهوم «سياست‌هاي رفاه شغلي» و «سياست‌هاي ارتقا و امنيت شغلي» بازنمايي و روند و رويه‌ اين سياست‌ها مورد بازشناسي قرار گرفت. صرف‌نظر از برخي سياست‌هاي‌ «پيش‌بيني كننده» مطابق آيين‌نامه استخدامي اعضاي هيأت علمي و عمدتاً مرتبط با رفاه شغلي و ارتقاي حرفه‌اي، ساير سياست‌ها و به طور مشخص سياست‌هاي رفاهي در چارچوب برنامه‌هاي ستاد رفاهي و صندوق حمايت از اعضاي هيأت علمي، بيشتر خصلتي «واكنشي» دارند. اين بدان معنا است كه با وجود اعمال برخي سياست‌هاي رفاهي، همچنان درك جامع و روشني از مفهوم رفاه براي سياستگذار و حتي مجريان اين سياست‌ها در ارتباط با اعضاي هيأت علمي وجود ندارد. در پرتو چنين برداشت نامنسجمي برخي سياست‌هاي رفاه اجتماعي از سوي سياستگذار مغفول مانده، و اجراي سياست‌هاي نيم بند موجود نيز تحت تاثير تحولات اقتصادي و سياسي و نيز رويكرد دولت‌ها به رفاه اعضاي هيأت علمي، دستخوش روزمرگي و اعمال سليقه سياستگذاران و مجريان مي‌باشد.

While paving the way for access to university education, the higher education institution pursues some social policies with the aim of securing welfare services for interested groups such as students, managers, university office workers and faculty members. The present research deals with the study and analysis of documents (laws, bylaws and decrees) as the legal input of social policies. These are related to securing welfare for faculty members of public universities in Iran during 1981-2011. Using qualitative method and content analysis technique, welfare policies for faculty members in this period have been represented under the two concepts of “occupational well-being policies” and “promotional and job security policies”, and the process and procedure of these policies have been recognized. Apart from some “predictive policies”, which are based on Faculty Member Employment Bylaw and mainly concerned with occupational welfare services and promotion policies, other policies especially welfare policies in the framework of programs of Welfare and Organization and Fund for Faculty Members Support, have a “reactive” characteristic. This means that in spite of the enforcement of some welfare policies, the policymakers and even official executives have no clear and comprehensive understanding of the concept of welfare concerning faculty members in Iran. In the light of such an incoherent perception, some social welfare policies have been neglected by policymaker, and the enforcement of the existing half-done policies, due to political and economic policies and also governments’ approaches to the welfare of faculty members, has been affected by the tastes of policymakers and official executives.