افزايش مهر پس از عقد نكاح در فقه مذاهب اسلامي و حقوق ايران

مهريه در فقه اسلامي و حقوق موضوعه ايران احكام ويژه‌اي همچون نصف‌شدن مهر در صورت وقوع طلاق قبل از مواقعه و حق امتناع زوجه از تمكين تا پرداخت مهريه دارد. حال اين سؤال جدي وجود دارد كه آيا زوجين مي‌توانند با تراضي يكديگر پس از قرارداد نكاح بر ميزان مهرالمسمي بيفزايند، به گونه‌اي كه نسبت به مقدار افزوده شده نيز احكام مهر اجرا گردد؟ اين پژوهش با روشي توصيفي ـ تحليلي، مسئله يادشده را در فقه مذاهب اسلامي و حقوق ايران بررسي نموده است. نتيجه حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد در فقه اسلامي در اين باره اختلاف وجود دارد. حنبليان و برخي از حنفيان بر مقدار افزوده ‌شده، احكام مهر را جاري مي‌دانند. در نظر منتسب به مالك بن انس ضمن پذيرش افزايش مهر، برخي از احكام مربوط به مهر بر آن جاري دانسته نشده است. فقيهان امامي و شافعي بر مقدار افزوده شده عنوان مهر را صادق نمي‌دانند. با بررسي ادله، عدم اجراي احكام مهر بر مقدار زيادشده اقوي به نظر مي‌رسد. در حقوق ايران نيز در اين زمينه اختلاف وجود دارد. براي پذيرش توافق در خصوص افزايش مهرالمسمي و جاري شدن احكام مهرالمسمي بر ميزان افزوده شده به ادله اي چون اصل آزادي و صحت قراردادها، قاعده تسليط، ركن نبودن مهريه در نكاح دائم، آيه 24 سوره مباركه نساء، جواز كاستن مهرالمسمي و پذيرش محاسبه مهريه‌هاي وجه نقد به نرخ روز استناد شده است. ليكن در اين پ‍ژوهش با بررسي ادله يادشده، توانايي اثباتي و نيز دلالت آنها بر جاري شدن احكام مهرالمسمي بر مقدار افزوده شده، رد شده است. در عين حال بر اين نكته تأكيد شده كه با توجه به اينكه نكاح جزو احوال شخصيه است، بر اساس اصول 12 و 13 قانون اساسي، اقليتهاي مذهبي و ديني در پيروي از احكام مذهب و دين خويش آزادند.