تبيين رفتار محيط‌زيستي كشاورزان گندم‌كار آبي: كاربرد تئوري ارزشاعتقادهنجار

هدف اين پژوهش بررسي رفتار محيط‌زيستي كشاورزان و عوامل مؤثر بر آن بر مبناي تئوري ارزشباور هنجار استرن بود. جامعه آماري پژوهش، گندم‌كاران آبي دهستان شهيدآباد از توابع شهرستان خرم‌بيد در استان فارس به تعداد 170 نفر بود كه بر اساس جدول كرجسي و مورگان، 110 گندم‌كار به شيوه‌ي نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي انتخاب و داده‌ها گردآوري شدند. پژوهش حاضر به شيوه پيمايش و با ابزار پرسش­نامه اجرا شد. روايي صوري پرسش­نامه توسط پانلي از متخصصان تأييد و پايايي آن نيز با انجام مطالعه راهنما و محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ به دست آمد. يافته‌‌ها نشان داد ارز‌ش‌هاي زيست‌بوم‌محور و خدامحور و همچنين متغيرهاي تعلق به مكان، دلبستگي به مكان، جهان‌بيني اكولوژيكي، آگاهي از نتايج مضر فعاليت‌ها و توانايي درك شده براي كاهش تهديد بيشترين تأثير را بر اخلاق ‌محيط‌زيستي كشاورزان داشته ­اند، ليكن در نهايت اخلاق محيط‌زيستي در تبيين رفتار محيط‌زيستي قاصر ماند. لذا، چنين به نظر مي‌رسيد كه برخي از متغيرهاي تعديل­گر اين رابطه را مخدوش نموده ­اند. ازاين‌رو، با كنكاش بيشتر، دو متغير هنجار ذهني اجتماعي و دسترسي به منابع كشاورزي شناسايي شدند. آنگاه با حضور اين متغيرها به تحليل رابطه اخلاق و رفتار محيط­زيستي پرداخته شد كه آزمون كوواريانس براي اين منظور استفاده گرديد. يافته‌هاي آزمون كوواريانس نشان داد كه اخلاق محيط­زيستي در حضور متغير گروه‌بندي‌شده جديد بر رفتار محيط­زيستي تأثير داشته و تعامل اخلاق محيط­زيستي و متغير گروه­بندي­ شده بر رفتار محيط‌زيستي معني‌دار است. ازاين‌رو پيشنهاد مي­شود با افزايش آگاهي در كشاورزان نگرش، اخلاق و رفتار محيط‌زيستي آنها بهبود يابد.