بررسي مناسبات امنيتي امريكا و عربستان سعودي بر پايۀ نظريۀ نورفتارگرايي

نظريۀ نورفتارگرايي، مفهوم امنيت را بيش از هر چيز، به عنصر فرهنگ وابسته مي داند و سازه هاي آيكونوگرافيك همچون تاريخ و فرهنگ را در تثبيت امنيت، مهم تلقي مي كند. ازسوي‌ديگر، برجسته‌بودن مفهوم قدرت در اين نظريه، باعث مي شود تا امنيت از مفهومي چندبعدي و سلسله‌مراتبي برخوردار شود. بنابراين، مي توان رفتارهاي امنيتي همگرايانه ميان امريكا و عربستان را كه از سال 2011 بدين‌سو افزايش روزافزوني يافته و پس از تغييرات در رياست‌جمهوري امريكا از سال 2017 به‌اين‌سو خصلتي راهبردي يافته است، در چند بعد بررسي كرد. اين ابعاد شامل بنيادهايي چون هژموني، ايدئولوژي و فرهنگ است. بنابر پيش‌فرض نظريۀ نورفتارگرايي، فقدان ساختارهاي تثبيت‌شدۀ فرهنگي و غلظت ايدئولوژي از زمينه هاي مهمي است كه مي تواند فقدان امنيت را در يك كشور نشان دهد. پژوهش حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي به اين دو پرسش، پاسخ داده است كه رفتارهاي فزايندۀ امنيتي عربستان سعودي در منطقه چگونه قابل تبيين است و نيز مناسبات فزايندۀ امنيتي اين كشور با امريكا به ويژه پس از روي‌كار‌آمدن دونالد ترامپ، چه بازخوردهايي دارد؟ نتايج، نشان مي دهد كه مفاهيمي همچون وابستگي ايدئولوژيك، فقدان تاريخي دولت ـ ملت، نقصان در هويت هاي نرم افزاري ـ فرهنگي و قدرت تك لايه اي، رفتار فزايندۀ امنيتي عربستان در محيط بيروني را تعيين و توجيه مي كند. به‌سخن‌ديگر، عربستان سعودي با برون فكني كاستي هاي ايدئولوژيك، از ميدان هاي منازعه در محيط بيروني براي پركردن گسست هاي تاريخي و فرهنگي دولت ـ ملت خود بهره مي برد. به‌همين‌دليل، رفتارهاي امنيتي و قدرت سخت افزاري در منطقۀ خليج‌فارس و غرب آسيا بازتوليد مي‌شود.