نظارت بر عملكرد كارگزاران (مسئولان نظامي و انتظامي) در نهج‌البلاغه

زمينه و هدف: از ديدگاه اسلام «نظارت» جايگاه مهمي در امور فردي و اجتماعي دارد. نظارت داراي انواع متعدد دروني (خودكنترلي) و بيروني (دگركنترلي) است. نظارت بيروني به نظارت مردمي- حكومتي و نظارت حكومتي به درون‌سازماني و برون‌سازماني تقسيم مي‌شود. نظارت يكي از مسائل مهمي است كه تاكنون بر اساس ديدگاه ها و رويكردها و از زواياي مختلفي موردبررسي قرارگرفته است و ضرورت دارد كه اين موضوع از منظر منابع ديني نيز موردبررسي قرار گيرد. تحقيق حاضر بر همين اساس شكل‌ گرفته و چگونگي نظارت بر عملكرد كارگزاران (مسئولان نظامي و انتظامي) در نهج‌البلاغه را بررسي و تحليل كرده است. روش تحقيق: اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي، اهميت و بر اساس رهيافت‌ها و راهبردهاي روش‌شناسي تحليلي و با استناد به نامه‌ها و خطبه‌هاي نهج‌البلاغه و كتب تفسيري ويژگي هاي حكومتي امام علي (ع) انجام شده است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: نتايج تحقيق نه‌تنها زواياي مختلفي از سيرة آن امام بزرگوار را به‌عنوان يك كارگزار ديني آشكار ساخت بلكه نشان داد كه مولاي متقيان علي(ع) از معدود رهبراني است كه ضمن ارائة راهكار‌هاي عملي به مسئولان نظامي و انتظامي بر مبناي آموزه‌هاي وحي الهي و سيره و سنت رسول‌الله (ص)، از طريق دريافت گزارش‌ها و اطلاعات كه برگرفته از نظارت شبكه‌اي، سيستمي، چندلايه و فراگير بوده است با جديت و سرعت، به تحليل آن‌ها مي‌پرداخت و پس از اطمينان از صحت‌وسقم قضايا، بي‌درنگ اقدام به اتخاذ تصميمات قاطع مي‌كرد. تقويت و اشاعة فرهنگ خودنظارتي مسئولان، ترغيب مسئولان به حمايت از طرح‌هاي نظارتي، بازنگري در ساختارهاي نظارتي و ايجاد هماهنگي‌هاي لازم بين بخش‌هاي نظارتي، نظارت مستمر بر امور مسئولان نظامي و انتظامي از ضروريات نظارت بر عملكرد كارگزاران (مسئولان نظامي و انتظامي) است.