رابطه هيجان‌هاي منفي (افسردگي، اضطراب و استرس) با وسوسه و احتمال مصرف افراد وابسته به مواد داراي بازگشت: نقش واسطه‌اي حمايت اجتماعي

مقدمه: اعتياد اختلالي مزمن و بازگشت كننده است كه تأثيرات عميق اجتماعي، روان‌شناختي، جسمي و اقتصادي در پي دارد. با توجه به تأثيرات آن بر جامعه و افراد هدف پژوهش حاضر بررسي نقش واسطه¬اي حمايت اجتماعي در رابطه¬ي بين هيجانات منفي با وسوسه و احتمال مصرف افراد وابسته به مواد داراي بازگشت بود. روش: روش پژوهش توصيفي از نوع همبستگي و مدل يابي معادلات ساختاري (PLS) به روش تحليل مسير بود. نمونه پژوهش 130 نفر از افراد وابسته به مواد افيوني مراجعه‌كننده به درمانگاه¬هاي ترك اعتياد شهر زاهدان بودند كه به روش نمونه¬گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه¬هاي حمايت اجتماعي (SSAS)، هيجانات منفي (21-DASS) و پيش¬بيني از بازگشت (RPS) استفاده شد. داده¬ها با آزمون¬هاي آماري رگرسيون گام‌به‌گام و مدل يابي معادلات ساختاري توسط نرم¬افزارهاي 23-SPSS و Smart-PLS تحليل شدند. يافته¬ها: نتايج نشان داد كه همبستگي معناداري بين متغيرهاي پژوهش وجود دارد. از بين زير مقياس¬هاي هيجان منفي، افسردگي و اضطراب توان پيش¬بيني احتمال مصرف مواد را داشتند در صورتي كه زير مقياس استرس توان پيش¬بيني قدرت ميل افراد وابسته به مواد افيوني داراي بازگشت را داشتند (05/0 P). هم¬چنين الگوي مدل يابي ساختاري نشان داد كه حمايت اجتماعي تأثير منفي معناداري عليه پيش‌بيني از بازگشت دارد و اثر هيجان¬هاي منفي را بر پيش¬بيني از بازگشت كم مي¬كند و به‌عنوان يك ضربه¬گير عمل مي¬كند درحالي‌كه هيجان¬هاي منفي بر پيش¬بيني از بازگشت مواد تأثير مثبت مي¬گذارند و باعث افزايش بازگشت افراد به مواد مي¬شوند (05/0 P). نتيجه¬گيري: به‌طوركلي مصرف مواد و اعتياد يكي از معضلات و نگراني¬هاي عمده جهان امروز است و ازآنجاكه انسان موجودي اجتماعي است، به ارتباط با افراد و كمك و حمايت آنان نيازمند است؛ بنابراين حمايت اجتماعي با افزايش سلامت روان¬شناختي فرد همانند سپري عليه بازگشت پس از درمان عمل مي‌كند. ايجاد حمايت اجتماعي براي معتادان در حال ترك يكي از عناصر مهم در كاهش وسوسه و ترك مواد است.