الگوي سياست خارجي ساسانيان

سياست خارجي يعني داشتن رويه‌اي انديشه‌اي و فكر شده در ارتباط با ساير بازيگران بين‌الملل است. طبيعي است كه تنها كشورهايي از سياست خارجي برخوردارند كه قدرت‌مند هستند. ساسانيان سلسله‌اي اثرگذار، قدرت‌مند و داراي سبك انديشه‌اي و كنشي در سياست است به نحوي كه متغير مهمي در ساختار بين الملل دوره باستان داشته است. مضمون اين پايان‌نامه بررسي الگوي سياست خارجي ايران با استفاده از چارچوب تئوريك هالستي است. نگارنده كوشش كرده است در بررسي الگوي سياست خارجي ساسانيان، مهم‌ترين عوامل روابط فراگير ايران با همسايگانش به ويژه رقيب قدرتمند آن امپراتوري روم، مواردي همچون ارمنستان، به رسميت شناختن دين مسيحيت در روم، رقابت اقتصادي و تجاري بين ايران‌ و چين‌و‌روم و‌توسعه طلبي دو ابر قدرت (ايران و روم) در بين‌النهرين ‌و‌ شبه جزيره عربستان را درنظر بگيرد. در اين پژوهش شاخص‌هايي همچون اهداف، جهت‌گيري، ابزارها، اقدامات و‌تكنيك‌هاي سياست خارجي ساسانيان مورد تحليل قرار گرفته است. فرضيه چنين است كه الگوي سياست خارجي ساسانيان بر اساس الگوي خاص ايران‌شهري است. براي اثبات اين‌فرضيه تاريخ سياست خارجي ساسانيان در ارتباط با اعراب، ترك‌ها، چيني‌ها و رومي‌ها مورد تحليل قرار گرفته است. الگوي ايران‌شهري ساسانيان بر اساس دفاع از دين زرتشت و هويت ملي ايران‌شهر بوده است كه حتي بعد از اسلام نيز در دولت‌هايي چون صفويه و جمهوري اسلامي تكرار شده است.