جنگ نيابتي ايران و عربستان سعودي در منطقه غرب آسيا: مطالعه موردي بحران سوريه

تهاجم نظامي ايالات‌متحده امريكا به عراق (۲۰۰۳ م) و تغيير موازنه قدرت در منطقه منجر به تنش در مناسبات ايران و عربستان سعودي شده است. رقابت دو كشور براي كسب برتري منطقه‌اي اگرچه آن‌ها را وارد چرخه درگيري نظامي مستقيم نكرده است، اما به‌عنوان نماينده ايدئولوژي سياسي متضاد در منطقه از آن به‌صورت ابزاري براي تعقيب منافع خود و متحدان منطقه‌اي بهره‌برداري كرده‌اند. دو كشور در چهارچوب مجموعه‌اي از جنگ‌هاي نيابتي به گسترش فرقه‌گرايي در كشورهاي ضعيف منطقه اقدام كردند. در اين ميان يكي از مسائلي كه منجر به تنش در روابط ميان دو كشور شده است جنگ داخلي سوريه است. نويسنده با بهره‌گيري از روش توصيفي – تحليلي به دنبال پاسخ به اين پرسش بوده است كه آيا رقابت ايران و عربستان در بحران سوريه در قالب جنگ‌هاي نيابتي قابل تبيين است؟ فرضيه پژوهش اين است كه دو دولت ايران و عربستان در بحران سوريه درگير يك جنگ نيابتي بودند و از طريق آن درصدد افزايش نفوذ خود و كاهش نفوذ رقيب هستند. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه دولت جمهوري اسلامي ايران (حامي) سعي كرده است با حمايت از دولت سوريه (نائب) مجراي كمك به حزب‌الله لبنان را حفظ كرده و موقعيت و نفوذ خود را در منطقه شامات افزايش دهد در مقابل عربستان سعودي درصدد است با سقوط رژيم اسد و قطع راه‌هاي مواصلاتي كمك ايران به حزب‌الله از طريق حمايت از گروه‌هاي مخالف نظام (نائب) منجر به كاهش نفوذ ايران در اين منطقه شود و موازنه قدرت را به نفع خويش تغيير دهد.