خوانش فرهنگي از گفت‌ و گوي بيناديني در ايران؛ يك مطالعه كيفي

Cultural Readings of Inter-Religion Dialogue in Iran: A Qualitative Study

ايرانِ پس از انقلاب تجربه‌هاي گوناگوني را در عرصه‌هاي مختلف از سرگذارنده است. از تجربه‌هاي مهمي­ كه بيشتر در حوزه‌هاي نخبگاني مطرح بوده، گفت‌وگوهايي است كه نه در عرصه سياسي بلكه با رويكردي ديني و در قالب‌هاي سازماني و آكادميك با رويگردي ديني رقم خورده است. اين پژوهش براساس روش تحليل مضمون مي‌كوشد با تمركز بر دانش و تجربه كنشگران به فهم و تفسير فرهنگي آنها از گفت‌وگوي بيناديني پرداخته و آن را به گونه‌اي روشمند سامان دهد. بدين‌منظور، داده‌هاي ميداني به روش هدفمند و در مصاحبه نيم‌ ساخت‌ يافته با 15 نفر از كنشگران اين عرصه گردآوري شد. در تحليل مضامين برآمده از گفتارها مشخص شد به لحاظ فرهنگي، ديگري يك سوژه است و نه يك ابژه و نوعي اين هماني بين من و ديگري برقرار است. گفت‌وگو نقشي هويت‌ساز داشته، جامعه‌ پذيركردن آن امري ضروري و مهمترين عامل براي تقويت مداري اجتماعي است. اين رويكرد، با اتخاذ نگاهي انسان‌ شناختي در گفت‌وگو با ديگري ديني اصالت را به ديگري داده و توجه به كرامت، برابري‌ حقوق و ارزش‌ هاي مشترك را مهمترين عواملي مي‌داند كه به يكي‌شدن من و ديگري با محوريت مرجعيت‌ پذيري انساني كمك خواهد كرد.

Post-Revolution Iran has various experiences and lessons in different fields. One of the most important lessons learned in elite areas are talks that are not in the political arena, but in a religious approach and in organizational and academic forms with religious ones. This research, based on the method of thematic analysis, tries to focus on the knowledge and experience of the actors on their cultural understanding and interpretation of the intuitive dialogue and to organize it in a systematic way. To this end, field data was collected in a targeted way and in a semi-structured interview with 15 actors in the field. In the analysis of the content derived from the speeches, it was determined that, in terms of culture, “the other” is a subject and not an object and there is a kind of sympathy between me and the other. Dialogue has an identity role; its socialization is indispensable and the most important factor in strengthening social tolerance. This approach, by adopting an anthropological look in a conversation with other religious ones, puts originality to the other, and attention to dignity, equality of rights and shared values is one of the most important factors contributing to the unification between me and the other with a focus on human reliance.