بررسي و تحليل مسئلۀ خلود اهل عذاب از منظر آگوستين و ملاصدرا

در رويكرد منطقي به مسئلۀ خلود اهل عذاب در جهان ديگر، پرسش‌هاي زيادي در ذهن بشر وجود دارد كه در حوزۀ فلسفه، تعارضاتي ميان ديدگاه‌هاي انديشمندان به‌دنبال داشته است. فيلسوفان خدا را قادر مطلق، خيرخواه مطلق و داراي رحمت گسترده شناخته و از طرفي، بي‌نياز از هر چيزي، از جمله اطاعت بندگان مي‌دانند و معتقدند هيچ امري نمي‌تواند به وي ضرري برساند، از جمله معصيت گناهكاران. پس علت آنكه خداوند بندگان گناهكار را عذاب مي‌كند چيست؟ آگوستين در مورد سرنوشت اجسامي كه در رنج ابدي به‌سر خواهند برد بحث مي‌كند و معتقد است‌ باور به رنج ابدي جسماني از سعادت ابدي انسان‌ها سخت‌تر است. بر همين اساس ابتدا دربارۀ كساني كه به عذاب ابدي محكوم شده‌اند صحبت مي‌كند. به‌نظر مي‌رسد ديدگاه ملاصدرا در اين‌باره تا حدودي دچار ناسازگاري است. او از يك طرف، بر اساس آيات قرآن معتقد به خلود اهل عذاب است و از طرف ديگر، بر اساس اصول فلسفي اين ديدگاه را نفي مي‌كند. اين مقاله به توصيف و تحليل ديدگاه دو انديشمند جهان اسلام و مسيحيت دربارۀ مسئلۀ خلود اهل عذاب پرداخته است.