كليدواژه :
دولت مركزي , رضاخان , والي پشتكوه , شيخ خزعل
چكيده فارسي :
يكي از مهمترين مسائل تاريخ ايران در دوره‌هاي گوناگون، روابط دولت مركزي با ايلات، حاكمان محلي و كانون‌هاي قدرت در گوشه و كنار كشور بوده است. اين موضوع با عنايت به اينكه در بخش قابل توجهي از تاريخ ايران، عناصري با خاستگاه ايلي، قدرت و حاكميت را در اختيار داشته‌اند، اهميتي دو چندان مي‌يابد. شكل‌گيري دولت پهلوي، از اين حيث كه خاستگاهي غير ايلي داشت و برخوردار از خصلت‌هاي بارز نظامي و به شدت تمركزگرا بود و شعار تجدد و همراهي با تغيير و تحولات نوين دنيا را سر مي‌داد، نقطۀ عطفي در روابط دولت مركزي و ايلات و حاكمان محلي به شمار مي‌رود. در اين پژوهش با استناد به قراين و شواهد تاريخي، روابط دولت مركزي با والي پشتكوه و شيخ خزعل در خوزستان، در سال‌هاي نخست روي كار آمدن رضاخان، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. يافته‌هاي اين تحقيق كه با روش توصيفي – تحليلي انجام شده است، نشان مي‌دهد كه روابط حاكمان مذكور با دولت مركزي، عمدتاً ماهيتي تقابل محور داشته است؛ چنانكه دولت مركزي با هدف بسط اقتدار خود و تمركز افراطي قدرت و حاكمان محلي نيز در مسير دفاع از پيشينه و هويت تاريخي و قدرت منطقه‌اي خويش، به شكل منفرد يا مشترك، از جمله در قالب كميته‌اي با عنوان سعادت به رويارويي پرداخته‌اند. اين تقابل، ابعادي سياسي، نظامي، اجتماعي و خارجي داشته و در نهايت به تحكيم حاكميت دولت مركزي و زوال قدرت حاكمان محلي انجاميده است.
چكيده لاتين :
One of the most important problems of Iran’s history, in different eras, is the relation of central government with states, local governors and important powers in each part of the country. Considering that they were in some considerable parts of Iran’s history, and also there were elements with the source of tribe power and sovereignty, this issue is of great importance. Establishment of Pahlavi government was a scope between central government and states and local governors had non-ethnic origin, significant military features, they were severely centralized, and believed in modernity accompanied with changes in the modern world.
In this study, according to some historical documents, an attempt has been done to analyze the relation between central government with two local governors, Poshtekuh governor and Sheikh Khazal in Khuzestan, in the early years of Rezakhan’s sovereignty.
The findings of the study being conducted with a descriptive-analytical method, show that the relations of the aforementioned governors with central government mainly had an opposition essence, and central government with the aim of expanding its power and concentration of its power in the way of supporting its history and its historic identification as well as its regional power, individually or jointly in the form of a committee called “Sa’adat”, encountered with them. This opposition had political, military, social and foreign aspects and finally it was done to solidify central government and to collapse local governors’ power.
