اصول و راهبردهاي حفاظت از منظر فرهنگي باغستان بومي تاريخي شهر قزوين با تمركز بر ميراث مصنوع

حفاظت از مناظر فرهنگي امري چندوجهي و ميان‌دانشي است و نيازمند توجه به خصيصه‌هاي چندلايه و ميان‌مرتبط منظر است. با توجه به ثبت آثار مختلف در فهرست مناظر فرهنگي در كشور، لزوم حفاظت از اين آثار با رويكرد منظر فرهنگي محسوس است. در اين پژوهش با بهره‌گيري از راهبرد استدلال و استنتاج سعي شده است، پس از واكاوي مراجع داخلي و اسناد بين‌المللي، از جمله WHC، ICOMOS يا NPS، اصول حفاظت از مناظر فرهنگي با هدف نگهداري و بازآفريني جامع عناصر طبيعي، مصنوع، و عوامل انساني شاكله و تأثيرگذار بر ارزش‌هاي تاريخي، حسي ادراكي، فرهنگي، طبيعي، اجتماعي، بومي، محيط زيستي، و اقتصادي منظر در درازمدت با ماهيت ميان‌رشته‌اي و با مشاركت مستقيم گروه‌هاي ذي‌نفع و مردم عرضه گردد. راهبردهاي حفاظت براي نمونة موردي، باغستان بومي تاريخي قزوين، كه اثري ثبت‌شده در فهرست ميراث ملي است، بيان شده‌اند. بدين منظور باغستان گونه‌اي از مناظر بومي تاريخي معرفي شده و آسيب‌هاي مختلف آن در خصيصه‌هاي طبيعي، مصنوع، و انساني بررسي شده‌اند. در اصول حفاظت، با وجود ايجاد امكانات، تأسيسات، و كاربري‌هاي نوين، بر صيانت از اصالت و يكپارچگي منظر تأكيد مي‌شود و با هدف تقويت رابطة باغداران با باغستان، مديريت حفاظت، و استمرار نظام باغباني بومي در اولويت قرار داده مي‌شود. در اين پژوهش راهكارهاي مربوط به ميراث مصنوع (همانند حفاظت از عناصر كالبدي اصيل)، توان‌بخشي با كاربري‌هاي جديد (همانند گردشگري بومي)، فراساختارهاي نوين (همانند مراكز خدمات‌رساني باغداري)، و مرمت بخش‌هاي آسيب‌ديده با تفصيل تشريح و مكان‌يابي شده است. روش تحقيق اين پژوهش در حوزة ادبيات نظري از نوع توصيفي‌ـ تشريحي است. در حوزة مطالعات ميداني از روش تحليلي با ابزارهايي همانند مطالعه و بررسي اسناد و مدارك، برداشت ميداني، و تهية كروكي و تصاوير استفاده شده است.