عنوان مقاله :
پژوهشي در قلمروي جغرافيايي كيانيان و شاهنامه
عنوان به زبان ديگر :
Research on the Geographical Sovereignty of Kayānian Kings and Shahnameh
پديد آورندگان :
فرخ زاد ، ملك محمد دانشگاه آزاد اسلامي واحد ساوه , فلاحي، منيژه دانشگاه آزاد اسلامي- ساوه- گروه تحقيقات و علوم
كليدواژه :
كيانيان , قلمروي جغرافيايي , شاهنامه , زامياديشت , ايران
چكيده فارسي :
يشت نوزدهم اوستا ، زامياد يشت ، كه به كيان يشت نيز شهرت دارد مهمترين سند در پژوهش هاي قوم شناسي و مقوله « بنياد جغرافيايي تاريخ ايران » محسوب ميشود . براساس اين يشت آغاز شهرياري كيانيان ( كيقباد ، كيكاووس ، كيخسرو ، كيله راسب ، كيگ شتاسب ) و حكومت موفق آنان با كنار رودخانه هايي كه به هيرمند منتهي ميشود و درياچه ي كيانسيه (هامون ) را در سيستان تشكيل ميدهند ، پيوند دارد .
قراين ديگري نظير حضور زرتشت در دورة كي گشتاسب در ايران خاوري ( در بلخ ) و قرابت زبان گاثه هاي اوستا با لهجة شمال شرقي و نيز استقرار شاهان كياني از جمله كيكاووس و كي لهراسب در بلخ بنا بر روايات مورخان دورة اسلامي و شاهنامة فردوسي، همچنين ساخت بناهايي نظير گنگ دژ در توران زمين توسط سياوش و نيز بناي آتشكده كركويه در سيستان توسط كيخسرو شواهدي در تاَييد اين عقيده است كه محيط استعمال واژة « كي » ، يعني قلمرو حكومت كيانيان از دورترين نقاط شمال شرقي تا جنوب شرقي در سيستان بوده است .
چكيده لاتين :
Zamyad Yašt, aka Kayān Yašt, as the nineteenth Yašt of Avesta is considered the most important document in the ethnographic researches of the geographical foundation of the history of Iran. According to this Yašt, the kingdom of the Kayānian kings (Kay Ghobad, Kay Kavus, Kay Kosrow, Kay Lohrasb, and Kay Goštāsp) and their successful sovereignty is bound to the river banks leading to Hirmand River and running to Kiansiyeh (Hamoon) in Sistan. Other evidences – such as Zoroaster’s living during Kay Goštāsp’s sovereignty in eastern Persia (or Balkh) and certain congruity between the Gash and the northeasterners’ language, as well as the establishment of Kayānian kings (Kay Kavus, Kiani Kings and Kay Lohrasb) in Balkh according to Islamic period historians and stories of Shahnameh, traditions and monuments like the Gang Dezh in Turan built by Siavash, and the fireplace building at Sistan by Kay Kosrow – attest that the geographical borders wherein the word Kay – relating to the territory for the kingdom of Kayānian – was used stretches from the farthest parts of the northeast to the southeast of Sistan
