مقدار هيدرات هاي كربن و پرولين برگ درخت چنار، در شرايط تنش آلودگي هوا (پژوهش موردي: شهرستان اروميه)

Content of carbohydrates and proline of Oriental plane (Platanus orientalis L.) leaf in air pollution stress, case study: Urmia city

آلودگي هوا بر رشد و كيفيت درختان در فضاي سبز شهري تأثير بسزايي دارد، زيرا صدمات مزمني در اثر جذب مداوم آلاينده‌ها ايجاد مي‌شود. امروزه ايجاد فضاي سبز مناسب در مناطق شهري موجب كاهش صدمات زيان‌آور آلودگي‌هاي محيطي مي‌شود. اين پژوهش با هدف بررسي تأثير آلودگي هوا بر مقدار هيدرات­ هاي كربن و پرولين درخت چنار (Platanus orientalis L.) در سطح شهر اروميه انجام شد. براي اين منظور پنج پارك بوستان با درجه آلودگي متفاوت در سطح شهر اروميه در دو مرحله (مردادماه 92 و ارديبهشت‌ماه 93) مورد بررسي قرار گرفت. در هر پارك پنج‌پايه تقريباً همسال از اين‌ گونه انتخاب شدند. نمونه‌هاي برگ از هر پايه در سه مقطع ارتفاعي و از شاخه ­هاي بيروني برداشت شدند و مقدار پرولين و هيدرات­ هاي كربن در دو مرحله اندازه­ گيري شدند و ارتباط آن­ها با غلظت آلاينده­ هاي هوا شامل O3، NH3، SO2، CO و PM10 مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاكي از آن است كه در هر دو زمان مقدار هيدرات‌هاي كربن و پرولين گونه­ هاي مورد بررسي در مناطق آلوده بيشتر از منطقه شاهد بود. همبستگي مثبت هيدرات‌هاي كربن و پرولين با آلاينده‌هاي O3، NH3 و PM10 در هر دو مرحله (به‌جز همبستگي پرولين با NH3 در مرداد 92)، در سطح 1 درصد معني‌دار بود.

Air pollution severely damages tree growth and quality in urban areas due to constant absorption of pollutants by plants. It has been clearly substantiated that urban green landscapes considerably decrease environmental pollution. This study aimed to evaluate the effect of air pollution on carbohydrate and proline contents in oriental plane (Platanus orientalis L.) trees in Urmia city. For this purpose, five parks of supposedly different levels of pollution were sampled in two phases (i.e. August 2013 and May 2014). Five plane trees of relatively the same age were selected in each park. Leaf samples were collected from the outer branches of trees at three height levels. The carbohydrate and proline contents of the leaves, measured in two steps, were correlated with the level of O3, NH3, SO2, CO and PM10. The results indicated that, except for proline with NH3 in August 2013, the amounts of carbohydrates and proline were significantly (α=1%) higher with increasing air pollution