بررسي ديدگاه الهيات سلبي ابن‌ميمون و قاضي سعيد قمي

در طول تاريخ انديشه، مسائلي نظير علم ما به خدا، سخن گفتن از او، راه‌هاي تقرب و اسما و صفات او، به‌طور عام همواره مطرح و محل مناقشه بوده است. اين مسئله برخي را به‌سمت الهيات ايجابي و برخي را به‌‌سوي الهيات سلبي سوق داده است. طرفداران الهيات سلبي معتقدند كه تنها به شيوۀ سلبي مي‌توان دربارۀ افعال و صفات خداوند سخن گفت به‌گونه‌اي كه ابن‌ميمون توصيف درست و بي‌نقص خداوند را صرفاً توصيف او به اوصاف سلبي مي‌داند و از اين طريق ساحت خداوند را از تشبيه به مخلوق، شرك و اسناد عيب و نقص مبرا مي‌داند. قاضي سعيد نيز به‌شدت با اتصاف ذات خدا به اسما و صفات مخالفت ورزيده و به‌سمت تنزيه محض كشيده شده است. ليكن افراط در زمينۀ تعالي و تنزيه و تكيه بر روش سلبي‌گروي، امكان هرگونه سخن گفتن معنادار و حقيقي دربارۀ خدا را ناممكن مي‌كند.