تغييرات مورفولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد ذرت شيرين در اثر تيمارهاي كم آبي، تشعشع فرابنفش و ازدياد دي‌اكسيد كربن

Changes in Morphology, Yield and Yield Components of Sweet Corn (Zea mays L. var. Sacarata) as Affected by Water Deficit, Ultraviolet Radiation and Increasing Carbon Dioxide Treatments

مطالعات فيزيولوژيك گياهان زراعي تحت تاثير عوامل تنش زاي غير زنده با هدف بهبود توليد آن در آينده داراي اهميت مي باشد. اين پژوهش در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس تهران در سال 1394، براي بررسي مورفولوژي، عملكرد و اجزاي عملكرد ذرت شيرين تحت سطوح مختلف دي اكسيدكربن (500، 900 و 1300 ميكرو مول بر مول هوا)، اشعه فرابنفش (UV-A، B، C) و سطوح مختلف آبياري (آبياري كامل و كم آبياري (60 % ظرفيت زراعي)) اجرا شد. كم آبي تاثير معني داري بر ارتفاع بوته گذاشت بطوريكه نسبت به شاهد 10 درصد كاهش نشان داد. تعداد برگ هاي زير بلال تحت تاثير تيمار اثر متقابل كم آبي و دي اكسيد كربن و تيمار برهمكنش پرتو فرابنفش و دي اكسيدكربن كاهش يافت اگرچه اين كاهش از لحاظ آماري تفاوت معني داري نداشت. با كاهش ميزان آبياري، سطح ويژه ي برگ، سطح برگ بوته و شاخص برداشت نيز كاهش نشان داد. سطح ويژه برگ و سطح برگ كامل در اثر كم آبي كاهش محسوسي داشت بطوريكه نسبت به شاهد به ترتيب 11% و 19% كاهش نشان داد. در شرايط آبياري كامل زراعي بين غلظت CO2 و تعداد دانه در رديف رابطه ي مستقيم وجود داشت و در شرايط اعمال تنش كم آبي اين رابطه از نوع معكوس بود تحت اثر متقابلCO2و تابش فرابنفش، با كاهش طول موج پرتو فرا بنفش عملكرد كاهش يافت. كاهش طول موج از A به B بر ميزان عملكرد تاثير چنداني نداشت اما از B به C مقدار عملكرد كاهش بسياري يافت. بنابراين مي توان گفت كه افزايش غلظت پرتو فرا بنفش در شرايط تنش خشكي منجر به كاهش تعداد برگ و سطح برگ مي شود و كاهش عملكرد اجتناب ناپذير است.

Physiological study of crops under microclimatic changes is very important to improve their production in the future. This research was done in Tarbiat Modaress University Research Greenhouse as factorial arrangement in randomized complete block design with three replications in one year (2015). The objective was to study the effects of carbon dioxide (500, 900, and 1300 ppm), UV-radiation (UV-A, B, and C with intensity of 18, 25 and 40 µW.cm2, respectively) and two irrigation water treatments (full irrigation and deficit irrigation i.e. 60 percent of field capacity) on yield and yield components of sweet corn. Plant height showed a direct relation with the amount of irrigation water and decreased about 10 percent under water deficit stress. The interaction of carbon dioxide and water deficit as well as the interaction of UV-radiation and carbon dioxide reduced the number of leaves below the corns, although this decrease was not significant. Water deficit reduced Specific Leaf Area and Leaf Area Index by, respectively, 11% and 19% relative to the control. In full irrigation, carbon dioxide concentration and number of seeds in each row had direct relation, but under water deficit condition, they had indirect relation. Ultraviolet radiations wave length reduction reduced yield. Water deficit reduced Specific Leaf Area and number of seed in corn row. UV-A and B wave length did not significantly affect yield, but UV-C radiation decreased it. In brief, increase in UV wave length under drought conditions led to decrease in leaf number, leaf area, and yield.