پديد آورندگان :
يوسفيان، مصطفي , شاه نظري، علي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري- گروه مهندسي آب , ضياءتبار احمدي، ميرخالق دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري- گروه مهندسي آب , راييني سرجاز، محمود دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري- گروه مهندسي آب , عربزاده، بهروز موسسه تحقيقات برنج كشور معاونت آمل
كليدواژه :
آبياري يك در ميان جويچه ها , خشكي بخشي ريشه , كشت روي جوي و پشته , كم آبياري برنج
چكيده فارسي :
با توجه به بروز بحران خشكسالي طي سالهاي اخير در سطح جهان، استفاده از روش هاي كشت جايگزين كه ضمن حفظ ميزان عملكرد، موجب صرفه جويي در مصرف آب شود، رو به افزايش است. لذا به منظور ارزيابي عملكرد و اجزاي عملكرد و ميزان بهره وري آب در برنج هاشمي تحت رژيم هاي مختلف آبياري و مقايسه آن با روش غرقاب، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در موسسه تحقيقات برنج كشور در مازندران طي دو سال زراعي 1394و 1395 انجام گرديد. تيمارها شامل دو روش كم آبياري تنظيم شده (آبياري همه جويچه ها) و خشكي بخشي ريشه (آبياري يك در ميان جويچه ها) ، هر كدام با سه سطح تنش خشكي10، 30، و 60 كيلوپاسكال (RDI10، PRD10، RDI30، PRD30،RDI60 و PRD60) در كشت جوي و پشته و تيمارآبياري كرتي با مديريت غرقاب دايم در زمين گلخراب به روش سنتي به عنوان تيمار شاهد (FI) و در سه تكرار انتخاب گرديد. در هر تيمار ميزان عملكرد، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول خوشه، تعداد دانه پر، وزن هزار دانه، آب مصرفي و ميزان بهره وري آب بر اساس ميزان محصول توليد شده در ازاي حجم آب مصرف شده (kg/m3) اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه، ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد دانه پر، وزن هزار دانه، آب مصرفي و ميزان بهره وري در تيمارهاي مختلف اختلاف معني دار از لحاظ آماري داشته است. طبق نتايج اين آزمايش، اگرچه بيشترين عملكرد در تيمار غرقاب دائم آبياري بدست آمد، اما كاهش عملكرد در تيمارهاي با تنش جزيي (RDI10 وPRD10) ناچيز مي باشد، همچنين استفاده از روش خشكي بخشي ريشه (PRD) موجب كاهش چشمگير مصرف آب و افزايش بهره وري مي شود، به طوري كه تيمارPRD10موجب 32درصد صرفه جويي در مصرف آب نسبت به تيمار شاهد شده و بيشترين ميزان بهره وري آب براساس شاخصCPDدر تيمارPRD30 به مقدار724/0كيلوگرم شلتوك بر مترمكعب آب مصرفي محاسبه گرديد. براساس نتايج، اعمال خشكي بخشي ريشه در مقايسه با كم آبياري تنظيم شده با تنش مشابه ضمن اينكه مصرف آب كمتري داشت، عملكرد و بهره وري آب بالاتري را نشان مي داد، به طوريكه متوسط مصرف آب تيمارPRD10 در دو سال نسبت به تيمارRDI10حدود 15درصد كاهش داشت درحالي كه عملكرد آن بيش از يك درصد و بهره وري آن بيش از 18درصد (متوسط دو سال) بيشتر بود.
چكيده لاتين :
Due to drought crisis in recent years, the use of alternative cropping methods that save water without any decrease in yield is increasing. Therefore, in order to evaluate the yield, yield components, and water use of rice under different non-submerged water levels and comparing it with permanently submerged condition, an experiment was conducted at fields of Rice Research Institute of Mazandaran during 2015 and 2016, using a randomized complete block design with three replications. The treatments consisted of two methods, regulated deficit irrigation (RDI) by irrigating all furrows and partial root drying (PRD) by irrigating alternate furrows, with three levels of drought stress: 10, 30, and 60 KPa (RDI10, PRD10, RDI30, PRD30, RDI60, PRD60) and a control treatment with permanently submerged basin irrigation in puddled soil (traditional method). Rice yield, yield components, and water consumption were measured in each treatment. The results showed that yield, plant height, panicle length, number of grains, 1000-grain weight, and water productivity (kg/m3) and water consumption at different levels of irrigation had a statistically significant difference in different treatments. Although the highest yield of rice was obtained in continuous submergence, yield reduction in alternate furrow irrigation treatments with minor stress (RDI10 and PRD10) was negligible and they were in the same statistical group in the two years of study. Also, partial root drying, significantly reduced water consumption, such that PRD10 treatment resulted in 32% reduction in water consumption compared to the control treatment, and deficit irrigation, especially partial root drying, increased water productivity. The highest water productivity (kg/m3) was calculated in PRD30 treatment at 0.724 kg per cubic meter of water. Based on the results, water consumption in the partial root drying was less than regulated deficit irrigation with the same tension, such that water consumption in PRD10 decreased by 15% compared to RDI10. However, average yield of PRD10v in both years was 1.1% higher. The results related to the yield components were also proportional to yield and partial root drying method compared to regulated deficit irrigation was better.
