شناسايي نشانگرهاي پايداري زيست‌محيطي كشاورزي خانوادگي كوچك مقياس با استفاده از روش دلفي فازي

Identification of Environmental Sustainability Indicators of Small-scale Family Farming Using the Fuzzy Delphi Method

رويكرد كشاورزي پايدار معطوف به ايجاد و تقويت ويژگي هاي پايداري در نظام هاي بهره برداري كشاورزي است. نخستين گام حركت به سوي پايداري نظام هاي بهره برداري كشاورزي، پرداختن به مسائل زيست محيطي آن ها است. با توجه به تعدد واحدهاي بهره برداري كشاورزي خانوادگي كوچك -مقياس در بخش كشاورزي ايران، شناسايي و حل مسائل پايداري اين نظام ضرورتي براي پايداري بخش كشاورزي و جامعه روستايي كشور به شمار مي رود. بنابراين شناسايي و بهره گيري از نشانگرهايي كه براي سنجش پايداري نظام بهره برداري كشاورزي خانوادگي كوچك -مقياس مناسب باشند، ضروري بنظر مي رسد كه هدف اين تحقيق مي باشد. اين تحقيق از نوع تحليلي -اكتشافي است كه در آن از مطالعات اسنادي و از روش تحليل دلفي فازي استفاده شد. جامعه آماري تحقيق متخصصان دانشگاه، موسسات تحقيقات و دستگاه هاي اجرايي بودند كه 15 نفر از آن ها با روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شدند. ابزار تحقيق، پرسشنامه نيمه ساختارمند براي بخش كيفي تحقيق و پرسشنامه ساختارمند با سوالات بسته پاسخ در قالب طيف ليكرت پنج گزينه اي براي دورهاي دوم و سوم تحليل دلفي و فازي سازي داده ها ( بخش كمي تحقيق) بود. بر اساس نتايج تحقيق، از ميان 76 نشانگر مستخرج از مطالعات اسنادي و پيشنهادي پانل متخصصان در بخش كيفي تحقيق، تعداد 28 نشانگر در قالب 10 مقوله شامل: اقليم، منابع ارضي، منابع آب، استفاده از آب، نظام كشت، كاربرد نهاده هاي زراعي، كاربرد فناوري نوين، مديريت بقاياي محصول، ازدست دادن و تخريب منابع و وقوع بلاياي طبيعي براي سنجش پايداري زيست محيطي كشاورزي خانوادگي كوچك -مقياس ايران شناسائي شدند .

Sustainable agriculture approach focuses on creating and strengthening sustainability characteristics in agricultural farming systems. The first step in trying to sustainable farming systems is to consider their environmental issues. There are the large number of small-scale family farming systems in Iran's agricultural sector. Identifying and solving the sustainability problems of these systems is considered a necessity for the sustainability of agricultural sector in the country. Identification and application of indicators that can be used to measure the sustainability of small-scale family farming systems is the objective of research. In this analytical - exploratory research, Fuzzy Delphi Method (FDM) was used. The statistical population consisted of experts from universities, research institutes and executive agencies, of which 15 were selected by purposeful sampling. The research tool was a semi-structured questionnaire in the first qualitative round and a structured questionnaire in the second and third rounds of Fuzzy Delphi Method (quantitative sector). Based on the results, 76 indicators were selected from documentary studies and proposed panel of specialists, 28 indicators in the form of 10 categories including : climate, land resources, water resources, water use, culture system, application of crop inputs, application of new technology, management of product remnants, loss and destruction of resources, and the occurrence of natural disasters were introduced to measure the environmental sustainability of Iran's small-scale family agriculture.