فعل گفتاري نزد منطق دانان مسلمان

Muslims Logicians and Speech Act

برخي از فيلسوفان زبان معتقدند كه گاه عبارات زباني با آن‌كه از ساختار خبري برخوردارند، اما صدق و كذب نمي‌پذيرند، زيرا قصد گوينده از بيان آن‌‌ها نه توصيف، بلكه انجام يك فعل است. چنين جملاتي را افعال گفتاري مي‌خوانند. پيش از اين، منطق‌‌دانان مسلمان نيز به اين مسئله توجه كرده‌‌اند. آنان اين موضوع را با عنوان «انشاي اخبارنُما» به بحث گذاشته‌اند. انشاي اخبارنُما در مواضع گوناگوني مطرح شده است. نقد ملاك صدق و كذب‌‌پذيري خبر و نيز حل پارادوكس دروغ‌گو زمينة طرح اين مسئله را فراهم آورده است. اگرچه مسئلة افعال گفتاري تطور و تحول شاياني در منطق دورة اسلامي نيافت، اما كشف اين مسئله و تفطن به آن را بايد از آنِِ منطق‌‌دانان مسلمان دانست. تأمل در تاريخچة ديدگاه‌‌هاي منطق‌‌دانان دورة اسلامي در اين مسئله و نيز مطالعة تطبيقي آن‌‌ها با آراي فيلسوفان زبان آموزندة نكات منطقي‌ ـ ‌معرفتي است.

Some philosophers of language believe some sentences despite of their predicative structure, haven’t ability of truth and falsity, because the speaker don’t means by these sentences describing the reality but means doing an action. These sentences are named speech acts. Before of philosophers of language, the muslims logicians regard to this point. They called these sentences by "pseudo-predication composition". Pseudo-predication composition was proposed in several problems. The first field of this innovation was the critique of the criteria of ability of truth or falsity of predicative sentences and the solving of liar paradox. Although the problem of speech act wasn’t developed in logic of Islamic period but the muslims logicians were discovered it. The study of muslims logicians' viewpoints about speech acts and comparing it with viewpoint of philosophers of language is very useful.