تعارض ديدگاه منطق‌دانان سينوي با ابن‌سينا در تعيين جهت نتايج مختلطات شكل اول

The incompatibility between Avicenna’ viewpoint and The Avicennian Logicians’ views concerning identifying the Conclusion’s mode of Mingled modalities of First Figure

فعليت صغري از شروط انتاج مختلطات شكل اول است كه بيش‌تر منطق‌‌‌دانان، از جمله ابن‌‌‌سينا، در بسياري از آثار خود بدان پاي‌بندند. ابن‌‌‌سينا در مبحث مختلطات شكل اول فقط در دو موضع (صغراي ممكنة ‌‌‌خاصه با كبراي وجوديه و صغراي مطلقة خاصه با كبراي موجبة ‌‌‌ضروريه)، جهت نتيجه را تابع كبري‌‌‌ ندانسته است. در حالي كه بنا بر رأي خواجة ‌‌طوسي مواضع ديگري نيز وجود دارد كه نتيجة تابع كبري نيست. خواجه كبراي وصفيه (يكي از دو مشروطة ‌عامه يا ‌خاصه يا يكي از دو عرفية ‌عامه يا ‌خاصه) را نيز به اين مواضع مي‌افزايد. با تفحص در آثار منطق‌دانان سينوي تعداد اين مواضع به 42 ضرب مي‌‌‌رسد. اگرچه منطق‌دانان در تعيين جهت نتيجة 31 ضرب از اين ضروب اتفاق نظر و در تعيين جهت نتيجة 11 ضرب باقي‌‌‌مانده اختلاف‌‌‌ نظر دارند، اما هيچ‌يك از آنان نتيجة اين 11 ضرب را تابع كبري ندانسته‌‌‌اند. پژوهش حاضر به بررسي 31 ضرب يادشده و ضوابط و ادلة منطق‌دانان در باب جهت نتيجة آن‌ها مي‌پردازد.

In the discussion of mingled modalities of the fist figure, Avicenna thought that the mode of conclusion doesn’t follow major premise just in two modes (the combination of proper minor with existential major and proper absolute minor premise with affirmative necessary) while according to the Khaje Toosi's thought, other modes, including attribute major (one of the general and specific conditional or general and specific conventional), don’t follow the mode of conclusion as well. Studying the works of the ancient logicians, we find out that the number of the modes comes up to 42. Identifying mode of conclusion, logicians are agreed on 31 modes, but disagreed on their rest 11, though none of them considered the conclusions of these 11 modes as followings of the major. The present thesis is studying the mentioned 31 modes, their standards/criterions and the logicians' reasons of the mode of conclusion. In addition, the issue of those 11 modes would be discussed later in an independent survey.