مقدمه‌اي بر ويژگي‌هاي رستني‌هاي زيست‌بوم ماندابي نئور اردبيل

A preliminary floristic study of Neor high altitude wetland, Ardebil province, NW Iran

در اين بررسي، رستني­هاي رويشگاه آبي درياچه نئور و تورب­زارهاي بخش جنوبي و جنوب­ غربي آن در امتداد يك شيب (گراديان) رطوبتي بررسي ­شد. بر اساس تركيب پوشش گياهي و تغيير شيب رطوبتي، چهار پهنة رويشي تفكيك و 84 آراية گياهي (27 خانواده و 45 جنس) شناسايي ­شد. مهم­ترين خانواده­ هاي گياهي در اين چهار پهنة رويشي شامل Poaceae (10 گونه)، Cyperaceae (9 گونه)، Asteraceae و Fabaceae (هركدام 6 گونه) و Polygonaceae و Santalaceae (هركدام 4 گونه) بودند. از نظر شكل زيستي، در پهنة رويشي اول (بخش كم­عمق كناري درياچه)، هيدروفيت­ها با 8 گونه (61 درصد)، در پهنة رويشي دوم (گذار درياچه-تورب­زار)، هلوفيت­ها با 10 گونه (47 درصد) و در پهنه­ هاي رويشي سوم (تورب­زار) و چهارم (چمن­زارهاي مرطوب)، همي­كريپتوفيت­ها به­ترتيب با 23 (70 درصد) و 15 گونه (88 درصد)، از بيشترين فراواني برخوردار بودند. اكوسيستم ماندابي كوهستاني نئور، رويشگاه گونه ­هاي گياهي كميابي مانند ني­توپي (Sparganium emersum) و انباني (Utricularia minor) است. حفاظت از چنين زيست­بوم ­هاي با ارزش و كميابي، گامي مهم و اساسي در نگهداري و حراست از ذخاير ژنتيكي كشور در درازمدت است.

The high-altitude Lake Neor along with its southern and southwestern marginal peatlands in northwestern Iran (Ardebil province) are unique in terms of floral and vegetation diversity. This floristic study presents the floral composition of different vegetational belts of the southern part of the lake and its marginal peatlands along a humidity gradient. Four vegetation zones were defined based on vegetation composition and water availability. A total number of 84 plant taxa belonging to 45 genera and 27 families were identified. The most abundant families included Poaceae (10 species), Cyperaceae (9 species), Asteraceae and Fabaceae (6 species each) as well as Polygonaceae and Santalaceae (4 species each). The life form analysis revealed that hydrophytes (8 species, 61%) and helophytes (10 species, 47%) predominated in the first (shallow margins of the lake) and second (lake-peatland transition) zones. Whereas hemicryptophyte was the main life form in the third (peatland) and fourth (wet meadows) vegetation belts, with 23 (70%) and 15 species (80%), respectively. From a chorological viewpoint, the vast majority of the flora under consideration belonged to pluriregional and/or Irano-Turanian origins. The Neor montane wetland is one of the few ecosystems in Iran, which inhabit a number of rare plant species such as Sparganium emersum and Utricularia minor. Strict conservation of such unique vulnerable ecosystems may guarantee the long-term preservation of the genetic diversity of the country.