مضامين نفس ستيزي در اشعار آثار منثور عرفاني از سده پنجم تا هشتم هجري

تعليم و تربيت يكي از اهداف تصوف است و مذمت دنيا و خواهش هاي نفساني از تعاليم اوليه متصوفه به شمار مي آيد بحث و تكرار اين مسئله چه در حوزه نثر و چه در حوزه نظم، نشان دهنده اهميت موضوع است هدف از اين پژوهش، معرفت نفس و معرفي راههاي مبارزه با آن در اشعار آثار منثور عرفاني است. در اين تحقيق با فرض بر اين است كه نفس بزرگترين دشمن انسان است و اشعار متصوفه در جهت تعليم راههاي مبارزه با نفس در آثار منثور عرفاني بكار رفته است وبا به روش توصيفي ـ تحليلي و شيوه كتابخانه اي به بررسي مضامين نفس ستيزي در اشعار سده پنجم تا هشتم هجري مي پردازد بررسي مضامين اشعار موجود در آثار منثور عرفاني نشان مي دهد كه متصوفه در ميان اقسام گوناگون نفس بيشتر به نفس اماره پرداخته اند و با معرفي صفات نفس همچون خودبيني، وابستگي، حرص و شره، كسالت و تنبلي و... سعي در شناساندن نفس كرده اند و رياضت و مخالفت با هواجس نفساني را بهترين راه مقابله با آن دانسته اند رعايت اصول اخلاقي و مكارم و فضايل اخلاقي چون تواضع، صدق و اخلاص و وارستگي را از بهترين راههاي تهذيب نفس عنوان نموده اند.