بررسي كميت و كيفيت علوفه شبدر برسيم (Trifolium alexandrinum L.) با كاربرد سويه‌‌هاي باكتري Pseudomonas putida و كود فسفره در كشت دوم

Forage Quantity and Quality of Berseem Clover (Trifolium alexandrinum L.) as Affected by Uses of Pseudomonas putida Strains and Phophorus Fertilizer in the Second Crop

اثر برخي از سويه‌هاي باكتري سودوموناس پوتيدا همراه با سطوح مختلف كود شيميايي فسفر بر خصوصيات كمّي و كيفي علوفه شبدر برسيم طي آزمايشي به­صورت فاكتوريل با طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در منطقه فومن استان گيلان به­ صورت كشت دوم، پس از برداشت برنج، بررسي شد. سطوح كودي شامل سه سطح فسفر (صفر، 75 و 150 كيلوگرم سوپرفسفات تريپل در هكتار) و سويه‌هاي باكتري در چهار سطح (سويه‌هاي M21، M168و M5 و بدون تلقيح با باكتري) بودند. نتايج نشان داد كه كاربرد كود فسفر منجر به افزايش pH خاك در طول دوره رشد گياه شد، در حالي كه سويه‌هاي باكتري pH خاك را تعديل نمودند. همچنين، تلقيح باكتريايي مقدار پروتئين خام، پروتئين قابل هضم علوفه، فعاليت فسفاتاز اسيدي و قليايي خاك پيرامون ريشه را در مقايسه با تيمار عدم تلقيح افزايش ولي مقدار الياف خام علوفه را كاهش داد. عملكرد علوفه تر شبدر، عملكرد پروتئين و مقدار فسفر شاخ و برگ نيز تحت تاثير برهمكنش سويه‌هاي باكتري و كود شميايي فسفر قرار گرفتند. بيشترين عملكردهاي علوفه تر و پروتئين به­ ترتيب با ميانگين­ هاي 16136 و 2746 كيلوگرم در هكتار از سويه M5 در سطح 150 كيلوگرم كود فسفات به ­دست آمدند كه نسبت به تيمار عدم تلقيح، عملكردهاي علوفه و پروتئين را به ­ترتيب 49/16 و 1/8 درصد افزايش داد. با توجه به نتايج به­ دست آمده، كاربرد 150 كيلوگرم كود شيميايي فسفر در هكتار و تلقيح شبدر با باكتري سويه M5 سودوموناس پوتيدا براي دست­يابي به حداكثر عملكرد و كيفيت علوفه آن در نظام كشت دوم در منطقه فومن مي­تواند مؤثر باشد.

Effects of phosphate fertilizer and pseudomonas putida strains on the quantity and quality of forage of berseem clover as a second crop was studied in a factorial field experiment using randomized complete block design with three replications at Fooman, Guilan province, Iran. Treatments consisted of phosphate fertilizer with three levels (0, 75 and 150 kg/ha as triple super phosphate) and Pseudomonas putida strains with four levels (M21, M5, M168 and control). The results showed that use of phosphate fertilizers increased the soil pH during growing season while bacterial inoculation adjusted soil pH. The bacterial inoculation increased amount of crude protein, digestible protein, acidic and alkaline phosphatase activity compared to non-inoculated treatment, but it decreased crude fiber of the forage. Clover forage yield, protein yield and phosphorus content of foliage also were influenced by the interaction of bacterial strains and phosphate fertilizer. The highest forage and protein yield were obtained by using strain M5+150 kg P ha-1. Significant increases in forage and protein yield were found to be 16.49% and 8.01%, respectively, as compared with non-inoculated treatment. Based on the result of this experiment, application of 150 kg P ha-1 and Pseudomonas putida strain M5 inoculation can be used to obtain highest forage yield and quality of berseem clover as second crop in the experimental site.