تحليل ديدگاه شيخ بهايي و اخباريان در علل تغيير شيوه اعتبارسنجي متأخران

بدون عنوان

علامه حلي، به پيروي از استادش سيد احمد بن طاووس، احاديث را در چهار گروه «صحيح»، «حسن»، «موثق/قوي» و «ضعيف» جاي داد. اين تقسيم پيش از آن از سوي قدما كاربرد نداشته است. شيخ بهايي، «نابودي منابع و از دست رفتن قراين» را علت تغيير در شيوه اعتبارسنجي احاديث دانسته است. در اين مقاله ضمن پذيرش نابودي بخشي از منابع حديثي، ديدگاه شيخ بهايي با تكيه بر مستنداتي كه ثابت مي‌كند بخش قابل توجهي از منابع تا اواخر قرن هشتم در دسترس بوده، نقد شده است. البته بر فرض پذيرش اين نظريه، بخشي از سؤالات مطرح نيز بي‌پاسخ مانده است. از سوي ديگر، اخباريان، «پيروي از عامه» را دليل اتخاذ شيوه جديد اعتبارسنجي معرفي نموده‌اند. با مراجعه به منابع معتبر عامه پيش از اين دوره و هماهنگي بين آنها و تقسيم ارائه شده از سوي علامه حلي، مي‌توان تا حدودي ديدگاه اخباريان را قابل تأييد ارزيابي كرد. برخلاف اعتقاد اخباريان، اين به ‌خودي ‌خود اشكال و انحراف تلقي نمي‌شود، بلكه تفاوت در پيش‌زمينه‌ها، و فقدان هماهنگي شيوه جديد با بستر نقل و انتقال احاديث در ميان اماميه، كاربست اين شيوه از اعتبارسنجي را نادرست نموده است.

not abstract