واكاوي و بررسي انديشه علامه مجلسي در تحليل روايات تأويلي آيات قرآن با تكيه بر بحار الانوار و مرآة العقول

بدون عنوان

روايات تأويلي آيات قرآن، در دو كتاب بحار الانوار و مرآة العقول اثر علامه مجلسي، به قدري فراوان است كه نيازمند سبكشناسي تحليل اين روايات از منظر ايشان است. مسأله نوشتار حاضر، كشف روشمند الگوي علامه مجلسي در تحليل روايات تأويلي آيات قرآن است. در نگاه اول، علامه مجلسي به عنوان شخصيتي اخباري بايسته است از همان شيوه اخباريان در روايات تأويلي بهره برد، ولي آنچه در اين دو اثر مشهود است، تمايز روش ايشان با شيوه شناخته شده اخباريان است. با توجه به عدم كفايت تحقيقات پيشين، اين مسأله به روش توصيفي- تحليلي واكاوي گرديد و نتيجه آن شد كه نظرگاه علامه مجلسي به روايات تأويل قرآن، نگاه يك اخباري صِرف نبوده، بلكه ايشان در دوره نزاع اصولي و اخباري، در قامت يك اخبارگرايِ اصوليِ معتدل، با اتخاذ رويكرد معنايي به مقوله تأويل، موفق به ارائه اصول و ضوابطي براي پذيرش تأويل صحيح قرآن، همچون تطابق با ظاهر آيات، مناسبت ميان ظاهر و باطن، مطابقت تأويل با ضرورت عقليه و اضطرار و ملاك بودن عموم لفظ و نيز مؤيِّداتي مثل معاضدت سياق، معاضدت ديگر روايات و موافقت با قرائت صحيح گرديده است.

not abstract