بررسي معاني شعاعي عناصر بافت‌ بنيان در گفتمان قرآني‌

Study of Radial Meanings of Context-Dependent Elements in Koranic Discourse

«معناي شعاعي» مجموعه ­اي از خطوط جانبي متشكل از سايه ­معناهاست كه زاييدۀ عناصر بافت ­بنيان و دريافت­ هاي عاطفي در موقعيتي كاربردگرا است. مطالعۀ سازه­ هاي بافت ­بنيان در قرآن كريم در دو ساختار درون­ متني و برون ­متني معاني شعاعي و فراوضعي را در اين معجزۀ جاويد فراهم مي‌سازد و دريچه ­اي نو به‌ سوي اعجاز ادبي قرآن مي­ گشايد. براين اساس در نوشتار حاضر كوشش شده است تا با كاربست دانش معناشناسي و تكيه بر روش توصيفي- تحليلي به نقش موثر معاني شعاعي در وظيفه‌مند ساختن متن قرآن براي اثربخشي بر روح و جان مخاطب و درك بهتر مقاصد آيات اين كلام وحياني اشاره شود و به اين سوال اساسي پاسخ داده شود كه معاني شعاعي قرآن محصول چه ابعادي از عناصر بافت‌ بنيان است. بررسي‌ها نشان داد كه ساز و كارهاي هنجارگريزي، آرايش واژگاني، همخواني آواهاي واكدار و بي­واك، تكرار، استعاره، مجاز و... به عنوان مهم‌ترين عناصر بافت زباني در توليد معاني شعاعي نقش بسزايي دارند؛ همچنان‌كه در بافت غير زباني رعايت موقعيت‌هاي ديني، رواني و تابوهاي اجتماعي و... معاني شعاعي برجسته‌اي را خلق كرده است.

Radial meaning is a set of lateral lines including meaning shades which are the outcome of context-dependent elements as well as expressive perceptions in an applicable context. The study of context-dependent elements in the Holy Quran in the two intra-textual and extra-textual structures has provided us with radial as well as meta-situational meanings, opening a new way toward the literary miracle of Quran. Hence, the present article aims to imply the effective role of radial meanings in making the Koranic text responsible for affecting the body and soul of readers as well as the better understanding of the intentions of its signs by the use of semantics and descriptive-analytic method. It also aims to answer such an important question: what kind of context-dependent elements do the radial meanings of Quran do produce? Studies showed that anomaly mechanisms, word order, the compatibility of voiced and voiceless sounds, repetition, metaphor as well as synecdoche as the most important context-dependent elements play a role in producing radial meanings. Likewise, in non-linguistic contexts, observing theological and psychological situations as well as social tableaus has created some prominent radial meanings.