ميزان رفتارهاي خود مراقبتي و عوامل مرتبط با آن در سالمندان ساكن منازل شهرستان ساري در سال 1393

XML Self-care behavior and its related factors in the community-dwelling elderlies in Sari, 2014

زمينه و هدف: با افزايش سن در دوران سالمندي تغييراتي در ابعاد مختلف از جمله ضعف توان جسماني، كاهش قواي مغزي، اختلالات رواني در سالمند رخ خواهد داد. بنابراين تحت اثر چنين عواملي بايد اقداماتي براي سالمند صورت گيرد كه يكي از بهترين اقدامات در اين راستا خود مراقبتي مي باشد. اين مطالعه با هدف تعيين ميزان رفتارهاي خود مراقبتي و عوامل مرتبط با آن در سالمندان ساكن منازل شهرستان ساري در سال 1393 اجرا شد. روش بررسي: اين مطالعه ي توصيفي-تحليلي در سال 93 بر روي 120 نفر از سالمندان شهرستان ساري اجرا شد. نمونه گيري به روش تصادفي چند مرحله اي از 10 مركز بهداشت شهرستان ساري صورت گرفت. گرد آوري داده ها توسط پرسشنامه خود مراقبتي(استاندارد وزارت بهداشت) صورت گرفت. پايايي اين ابزار با تست آلفاي كرونباخ بر روي 30 سالمند 83/0 محاسبه شد. در انتها داده ها توسط نرم افزار SPSS.v.16 و با بهره مندي از آزمونهاي آماري توصيفي(ميانگين، فراواني و ميانه) و آزمونهاي آماري استنباطي(ضريب همبستگي پيرسون، اسپيرمن، T مستقل و كاي دو) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: از ميان 120 سالمند 50% مرد بوده كه اكثر آنان متاهل(5/64%)، داراي وضعيت اقتصادي متوسط(7/56%) و بي سواد(60 نفر) بودند. ميانگين و انحراف معيار كلي خود مراقبتي 98/11±42/128 بود، كه در سطح خوب مي باشد. ميانگين و انحراف معيار نمرات ابعاد خود مراقبتي فيزيكي، روان شناختي، عاطفي و معنوي سالمندان به ترتيب 22/4±10/39، 07/3±15/18، 35/4±75/34 و 16/5±40/36 بودند. ميان بعد خود مراقبتي روانشناختي با سطح تحصيلات(001/0=p) و نحوه زندگي سالمندان(026/0=p) ارتباط مستقيم و معني داري يافت شد. همچنين رابطه ي معني داري ميان خود مراقبتي معنوي با تحصيلات سالمندان(001/0=p) و نحوه زندگي آنان(003/0=p) وجود داشت. نتيجه گيري: طبق نتايج حاصل شده سطح خود مراقبتي سالمندان مطالعه خوب بوده و عوامل جمعيت شناختي نظير سطح تحصيلات، كفايت اقتصادي و نحوه زندگي بر ميزان خود مراقبتي موثر بودند. با توجه به اثرات احتمالي اين متغير هاي جمعيت شناختي بر جنبه هاي متفاوت خود مراقبتي پيشنهاد مي شود تمهيداتي در راستاي بهبود كيفيت زندگي و آموزشي اين قشر از افراد جامعه فراهم شود.

Background and aim: With increasing age in old era, happen changes in dimensions including physical weakness, reduce brain power and psychopathy in elderilies. So under the effect of such factors some actions must be done for elderlies. One of the best actions is self-care. The aim of this study was to determine the level of self-care behaviors and its related factors in community dwelling elderlies in Sari, 2014. Methods: This cross-sectional study was conducted in 2014 on 120 elderlies in Sari city. Multi-stage randomized sampling metod was done from 10 health centers. Data collection was done with self-care questionnare (standard by Ministry of Health). Reliability of this questionnaire calculated 0/83 with Cronbach's alpha test on 30 elderlies. Data analyzed by SPSS.v.16 software with using descriptive statistics( such as mean, abundance and median) and inferential statistics (such as t-test, Spearman and Pearson correlation and chi-square tests). Results: From 120 elderlies 50% were man that the most of them were married (64.5%), with average economic status (56.7%) and illiterate (60 persons). The mean and standard deviation of total self-care and physical, mental, emotional and spiritual dimensions were 128.42±11.98, 39.10 ± 4.22,18.15 ± 3.07, 34.75 ± 4.35 and 36.40 ± 5.16 respectively. There is a significant relationship among psychological self-care with education level (p=0.001) and lifestyle of elderlies (p=0.026). Also there is a significant and meaningful relationship among spiritual self-care with educational level of elderlies (p=0.001) and lifestyle of them (p=0.003). Conclusion: According to results of this study, the most level of elderlies self-care was good and demographic factors such as level of education, economic efficiency and life style were effective on self-care. based on the possible effects of education and economic efficiency on aspects of self-care, recommended provided some actions to improve quality of life and education of this peoples