بررسي منظورشناختي افعال كنشي و قطعي در نهج البلاغه

A Study on Pragmatics of Dynamic and Constative Verbs in Nahj ul-Balaghah

نظريه كنش كلام يكي از مهم­ترين نظرياتي است كه بر دو حوزه فلسفه زبان و زبان دين تأثير گذاشته است؛ اين نظريه در تكوين، تكامل، تحليل كلام و به تبع آن نقش­ه اي فعل و پيرو آن جمله­ ها، نقش به‌ سزايي دارد؛ به اين صورت كه فعل در موارد بسياري تنها تبادل اطلاعات نمي­ كند، بلكه معادل خود عمل است. اين جستار با روش توصيفي ـ تحليلي، منظور شناختي كنش­ هاي كلامي انشايي و اخباري فرازهايي از چند خطبه و نامه نهج ­البلاغه امام علي(ع) را بر اساس نظريه «كنش­ گفتار» آستين و الگوي كنشي «پنج­گانة» سرل مورد مطالعه قرار داده و تأثير قدرت معنايي ـ منظوري كلام امام (ع) را در مخاطب تبيين مي­كند. برخي نتايج به‌دست آمده نشان‌دهنده آن است كه در خطبه‌ها و نامه‌هاي بررسي‌شده، پاره­ گفتارهاي داراي كنش اظهاري وجه غالب آن بوده و كاربرد كنش ترغيبي بيش از كنش عاطفي و كنش­ هاي اعلامي و تعهدي در مرحله پايين­ تري قرار دارند. دليل كاربرد زيادِ كنش­ هاي اظهاري و ترغيبي را مي­توان در شرايط سياسي و اجتماعي روزگار ولايت اميرمؤمنان(ع) جستجو كرد.

The theory of speech act is known as one of the most notable theories of impact in philosophy of language and language of religion. It has a considerable part in appearance, development and analysis of speech and, following it, in the roles of verbs and sentences; so that in many cases a verb does not carry ideas only but it is just the very action. The paper, using a descriptive analytical method, has studied speech actions of declarative and non-declarative sentences in some of Imam`s sermons and letters on the basis of Austin`s theory of speech action and Searle`s action model and explained the effective power of Imams speech on the addressees. As understood by the study, in most cases, utterances with declarative action have been used and, then, persuasive actions. Emotional and obligatory actions haven less. Such an application has been due to the political and social conditions during Imam`s rule.