بررسي تأثير آموزش توسط گروه همتا بر خودمراقبتي سالمندان مبتلا به ديابت

The effect of peer group training on self-care of elderly with diabetes mellitus

زمينه و هدف: شيوع بيماري‌هاي مزمن در دوران سالمندي از جمله ديابت با آموزش رفتارهاي خودمراقبتي به‌خصوص از طريق گروه همتا قابل ‌كنترل است. با توجه به اينكه بيماران مسن شرايط ويژه‌اي دارند و دچار عوارض بيشتري هستند، لذا آموزش خودمراقبتي در اين بيماران از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير آموزش با گروه همتا بر خودمراقبتي سالمندان مبتلا به ديابت در مراكز منتخب سلامت شهر اصفهان اجرا شده است. روش بررسي: كارآزمايي باليني حاضر به مقايسه‌ي 21 سالمند مبتلا به ديابت بالاي 65 سال دريافت‌كننده آموزش توسط آموزش‌دهنده همتا و 23 سالمند دريافت‌كننده آموزش توسط آموزش‌دهنده غير همتا (آموزش توسط محقق) پرداخته است (طي 4 ماه). نمونه‌ها به روش تخصيص تصادفي در دو گروه قرار گرفتند. رفتارهاي خودمراقبتي توسط پرسشنامه، در 4 حيطه‌ي رژيم غذايي، ورزش، تست گلوكز و مصرف داروهاي ديابت بررسي شد و نتايج بين دو گروه مقايسه شدند. جهت آزمون‌هاي آماري از آزمون t مستقل و جهت مقايسه سه زمان در يك گروه از آناليز واريانس با مشاهدات تكراري استفاده گرديد. يافته‌ها: نمره كل خودمراقبتي در گروه آزمون به‌طور معني‌داري از 5/61±31 به 7/01±42 بلافاصله بعد مداخله و 5/11±35/55 يك ماه بعد از مداخله افزايش يافت، درصورتي‌كه در گروه كنترل افزايش معني‌دار نبود. در مقايسه‌ي حيطه‌هاي مختلف، تنها در حيطه ورزش يك ماه بعد مداخله اين تفاوت معني‌دار بود (0/05=P). همچنين بين سطح تحصيلات با نمره خودمراقبتي رابطه مستقيم وجود داشت. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌ها، آموزش در زمينه ديابت به بيماران سالمند توسط فرد همتا مي‌تواند خودمراقبتي را در آن‌ها ارتقا بخشد؛ بنابراين به‌كارگيري آموزش با گروه همتا، مي‌تواند به‌عنوان يك روش موثر در بيماران ديابتي مسن توصيه گردد.

Background and aims: The prevalence of chronic diseases, such as diabetes mellitus, in elderly can be controlled with training self-control behaviors, especially in peer groups. Regarding to specific conditions and greater rate of complications in the elderly, the peer group self-care education is in specific importance among these patients. The present study was aimed to investigate the effect of peer group training on the self-care of elderly with diabetes in selected health centers of Isfahan. Methods: The present clinical trial compared 21 elderly patients with diabetes higher than 65 years old trained by a peer educator and 23 elderly patients received training by none peer group (trained by a researcher) for 4 months. The samples were randomly divided into two groups. The self-care behaviors were assessed by a questionnaire in 4 dimensions of diet, sport, glucose test, and diabetic drugs and the results were compared between groups. T-independent for statistical tests and to compare three times in a group was used ANOVA with repeated observations. Results: The total score of self-care in the test group increased significantly from 31±5.61 before intervention, to 42±7.01 after intervention and 35.55±5.11 one month after intervention, while the control group had no significant change. Different dimensions of the questionnaire were not statistically with a significant difference between groups, except in the field of sports was significant a month later intervention (P=0.05). There was a direct relationship between level of education and self-care score. Conclusion: According to the findings, training the elderly patients with diabetes by a peer group can promote their self-care. Therefore, training with a peer group is advised as an efficient method for improving self-care of elderly diabetic patients.